امروزه در مورد پزشکان فارغ التحصیل از کشور های خارج که برای طبابت و اقامت به وطن باز می گردند وظیفه وزرات بهداشت است که صحت مدرک و صلاحیت این افراد برای طبابت را ارزیابی کند. همه ساله پزشکان و دندانپزشکان و … زیادی برای تحصیل به کشورهای دور و نزدیک می روند. وزارت بهداشت یک سری از دانشگاه های دنیا را به عنوان دانشگاه هایی که مدرک آن ها مورد قبول است در سایت خود لیست کرده است و بر اساس آن مدارک فارغ التحصیلان خارج از کشور را ارزیابی می کند. بعضا هم امتحان هایی ( مانند علوم پایه و برد) از فارغ التحصیلان این دانشکده ها اخذ می شود.
در زمان قاجار که اولین ایرانی ها برای آموختن علم پزشکی به فرانسه اعزام شدند، بعد از بازگشت معلوم نبود که این عده واقعا در فرنگ پزشکی خوانده اند و صلاحیت طبابت دارند، یا اینکه فقط خوشگذرانی کرده اند! استعلام مدرک این افراد هم در آن زمان رسم نبود!
متن زیر به نظر می رسد اولین استعلام مدارک طبابت دانش آموختگان خارج از کشور از نظر تاریخی باشد که توسط دکتر اشنایدر فرانسوی ، پزشک مظفرالدین شاه که ظاهرا معادل وزیر بهداشت آن دوره هم محسوب می شده است (عضو شورای عالی معارف ایران و مسئول بخش طب وزارت معارف)صورت گرفته است! نکته بسیار جالب که از این متن برداشت می شود رقابت شدید پزشکان انگلیسی و فرانسوی در دربار ایران و نگرانی دکتر اشنایدر از پایین آمدن اعتبار مدرک کشورش (فرانسه) در ایران است.
طهران ١٢ ژانویه ١٩٠٣ ، نمایندگی فرانسه در ایران، از دکتر اشنایدر٬ پزشک رتبه اول قشون فرانسه و پزشک مخصوص پادشاه ایران به رئیس دانشکده پزشکی پاریس
آقای رئیس٬ به اطلاع می رساند: تعدادی از جوانان ایرانی که برای ادامه تحصیلات عالی خود به فرانسه می آیند ٬ متأسفانه باید اذعان کرد و در فراگیری علوم چندان درخشندگی نشان نمی دهند و سطح دانش آنها بسیار ابتدائی است. واقعیت این است که تعداد معدودی از آنان سالهای متعدد و کافی برای اخذ دیپلم دکترای پزشکی در پاریس می مانند ٬ اما اغلب آنان چند ماهی یا یکی دو سال و یا بیشتر در این شهر به سر می برند. به نظر می رسد حتی بطور منظم شرکت دانشکده را انجام نمی دهند! در بازگشت به ایران ٬ آنان دریغی از تأیید این امر را ندارند که تمام امتحانات پزشکی لازم را با موفقیت تمام گذرانده اند و جالب اینجاست که آنان رسماً عنوان دکترای پزشکی دانشکده طب پاریس را به خود نسبت می دهند.
افزون بر آن ٬ عنوان دکتر را بر روی کارت ویزیت و کارت شناسایی و ٬ مهم تر از همه ٬ بر روی تابلوها به طور بسیار چشمگیر می نویسند. از این عنوان جهت فریب دادن نیکخواهی شاه و دولت ایران بهره می جویند تا سمتهای عالی در دربار و یا در ادارات دولتی و عمومی را قبضه نمایند. از طرف دیگر ٬ شناخت علمی آنها ضعیف و حداقل مطالعه علمی را دارند و اخلاق شغلی شان متوسط و اغلب کارآیی خوبی ندارند.
این گونه سوء استفاده ها طبیعتاً به دکترای پزشکی فرانسه بسیار لطمه می زند و از قدر و ارزش آن در ایران می کاهد. بدینسان ٬ شخصاً شاهد بودم و به گوش خود از همکارانم ٬ به ویژه همکاران انگلیسی از جمله ادکوک ٬ شنیدم که به دست آوردن دیپلم از فرانسه آسان می باشد و دانشکده های پزشکی فرانسه به راحتی دیپلم دکترا صادر می کنند! همین افراد بارها قدر و ارزش عنوان دکترای پزشکی فرانسه را به باد مسخره گرفتند ٬ در صورتی که همان ٬ به اصطلاح ٬ پزشک انگلیسی( ادکوک )خود فاقد دیپلم دکترای پزشکی است.
تنها و بهترین راه حل برای پایان دادن به این گونه سوء استفاده ها ٬ به نظر من ٬ این خواهد بود که ریز نمرات امتحانات و قبض ثبت نام ایرانیان در دانشکده پزشکی پاریس را برای نمایندگی فرانسه در ایران و همچنین برای خود من که پزشک و عضو شورای عالی معارف ایران هستم ٬ تهیه کنید. چنانچه با این شیوه عمل با من موافق هستید ٬ از شما نهایت سپاس را خواهم داشت که این اطلاعات را به توسط دبیرخانه دانشکده پزشکی تهیه کنید و آنها را از طریق وزارت امور خارجه فرانسه در پاریس برایم به طهران ارسال بفرمائید. در پایان ٬ می خواهم که از وضعیت تحصیلی آقایان زیر شناختی داشته باشم( در اینجا اشنایدر اسامی پزشکان ایرانی فارغ التحصیل ، مدرک مورد ادعای ایشان و همچنین سال های اقامت آن ها در فرانسه را برای استعلام مکتوب می کند!)
متن نامه دکتر اشنایدر از شماره سوم مجله مطالعات ایرانی چاپ خارج از کشور برگرفته شده است
