آموزش مجازی برای پزشکان … ولی افتاد مشکل ها

“ز گهواره تا گور دانش بجوی” … اگر پزشک هستید احتمالا مصداق عینی این جمله را در سراسر زندگی خود حس کرده اید. گذشته از بحث آموزش مداوم پزشکان که این روزها به صورت یک قانون لازم الاجرا در امده است. پیشرفتهای سریع تکنولوژی و حساسیت شغل پزشکی و مسوولیتهای حیاتی پزشکان ایجاب می کند که پزشکان همواره خود را به روز نگه دارند و طلیعه داران قافله دانش در جامعه باشند.

از طرف دیگر این روزها بحث آموزش مجازی مورد توجه محافل علمی جهان قرار گرفته و با  توجه به مزایای بیشمار آن از جمله: سهولت دسترسی و سهولت مدیریت، آزادی بیشتر در یادگیری، ارزان بودن در مقایسه با روشهای حضوری، امکان عرضه بصورت بسته های چندرسانه ای به انتخاب اول به ویژه در بحث آموزش حین اشتغال تبدیل شده است.

این روزها نه تنها پزشکان کشورهای مختلف از ابزارهای نوین و عمدتا آنلاین برای به روز نگه داشتن دانش خود استفاده می کنند بلکه کودکان نوپا نیز در بسیاری از کشورهای پیشرفته، از مزایای آموزش آنلاین و فن آوریهای آموزشی برخوردارند. در چنین شرایطی به نظر می رسد آموزش مجازی پزشکان در کشور ما نتوانسته است جایگاه شایسته خود را به دست بیاورد. بعضی از مشکلات در این راه را می توان به این صورت بر شمرد:

۱- آموزش مجازی غیر مدون است:

تقسیم بندی امتیازهای آموزش مداوم به مدون و غیرمدون و بها دادن بیشتر به آموزشهای مدون، در کنار غیرمدون محسوب کردن آموزشهای مجازی خودبخود این نوع آموزش را یک آموزش درجه دوم نشان می دهد. مزایای آموزش های مدون (البته به شرط اینکه فرمالیته تلقی و اجرا نشوند) بر ما پوشیده نیست اما درجه دو محسوب کردن آموزش مجازی، خواه ناخواه انگیزه را برای یادگیری مجازی کاهش می دهد.

۲- اینترنت ایرانی و دردسرهایش:

کسی هست که از ضعف زیر ساختهای اینترنتی و وضع ناپایدار آن در کشور بی خبر باشد؟…

۳- بسترهای نرم افزاری لازم فراهم نیست:

گذشته از وضع نابسامان و غیر پایدار خدمات اینترنتی در ایران، ما نرم افزارهای آموزش قدرتمندی هم نداریم. بیشترین قسمت آموزش مجازی رسمی در ایران محدود می شود به پکیجهایی شامل نسخه پی دی اف کتابهایی که اکثرا به روز هم نیستند.

ما از شبکه های مجازی فعال با حضور پزشکان (مثلا نوعی فیس بوک تخصصی پزشکی)  برای ارتباط و تبادل نظر علمی بی بهره هستیم و شاید هنوز بستر ذهنی مناسبی هم برای پیدایش چنین شبکه هایی نداریم. نهادهای علمی رسمی و دانشگاههای ما نرم افزارهای چندرسانه ای آموزشی هوشمند عرضه نمی کنند. از نرم افزارهای تعاملی (که سناریو آموزش بر اساس نحوه پاسخدهی کاربر تغییر می کند) خبری نیست و اگر هم در بعضی نهادهای علمی، گروههای برای کار بر روی نرم افزارهای آموزشی تعیین شده اند، یا اصلا برون دهی نداشته اند یا اینکه حاصل کار آنها فقط به درد پر کردن لیست فعالیتهای نهاد متبوعه می خورد  و اکثرا از خلاقیت و بدیع بودن در آنها خبری نیست.

البته به نظر می رسد بعضی فعالیتها در جهت تامین این بسترها انجام شده، مثلا شامانه مجازی آموزش مداوم ایجاد شده و برای هر کاربر یک پروفایل (صفحه اختصاصی کاربر) در نظر گرفته شده است که می تواند زیر بنای ایجاد یک شبکه مجازی برای ارتباط علمی پزشککان باشد، اما همین سامانه در بیشتر دانشگاههای علوم پزشکی هبچ کاربری ندارد و هنوز ثبت نامها بصورت حضوری صورت می گیرد و آموزشها هم بصورت حضوری هستند حتی برای دریافت بسته های آموزش مجازی نیز باید حضورا به دفاتر آموزش مداوم مراجعه کرده و سی دی را تحویل بگیرید!

۴- ضعف آموزش کاربری رایانه

استفاده از سرویس های رایانه ای مسلما نیاز به دانش پایه کاربری رایانه دارد. هرچند که این دانش پایه آنقدرها هم پیچیده و سخت نیست اما عدم آشنایی با مبانی آن باعث می شود که این ذهنیت در افراد شکل بگیرد که استفاده از روشهای انلاین بسیار تخصصی و دشوار است و همین موضوع باعث شود که هیچ تلاشی برای یادگیری بعضی اصول ساده آن نکنند.

پیشنهاد:

شاید بد نباشد که مقامات مسوول وزارت بهداشت در میان برنامه های آموزش مداوم خود برنامه هایی (حتی حاوی امتیاز) برای آشنایی پزشکان با مبانی کاربری اینترنت، شبکه های اجتماعی، امنیت اطلاعات در اینترنت و آموزشهایی از این دست در نظر بگیرند.

تشویق شرکتها و نهادهای علمی کشور به عرضه کالای دیجیتال و نرم افزارهای مرتبط با سلامت نیز می تواند قدم دیگری برای آشتی تکنولوژی و سلامت در کشور ما باشد.