ایران در سال ۹۰ چالش‌های بسیاری را از سر گذراند. رویدادهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی که بر فضای جامعه تاثیر بگذارند، کم نبودند. حوزه دندانپزشکی نیز از بسیاری از این رویدادها نظیر نوسانات ارزی، شدت یافتن تحریم‌های اقتصادی و افزایش تورم در قیمت کالا و خدمات تاثیر پذیرفت. نتیجه این تحولات تورمی ۳۰ درصدی بود که به بخش دندانپزشکی تحمیل شد.
افزایش نرخ خدمات دندانپزشکی درحالی بود که باوجود وعده مسوولان هنوز بیش از ۹۰ درصد از هزینه‌های درمانی بر عهده مردم است و سازمان‌های بیمه‌گر نتوانسته‌اند باری از روی دوش مردم بردارند. به این ترتیب دندانپزشکی در سال ۹۰، زیر فشار اقتصادی، بیشتر از گذشته از مردم دور شد و به اولویت‌های پایین‌تر در سبد اقتصاد خانواده‌های ایرانی سقوط کرد.
رویدادهای دندانپزشکی طی سال ۹۰ چنان زیاد و متنوع بودند که انتخاب مهم‌ترین آنها، قطعا امکان‌پذیر نیست. چه بهتر که قضاوت درباره این رویدادها را به شما واگذاریم:
انتخابات انجمن دندانپزشکی ایران و حواشی آن
فعالیت سه ساله هیات مدیره انجمن دندانپزشکی ایران در سال ۹۰ به پایان رسید و انتخابات برای گزینش هیات مدیره جدید در ۳۰ تیرماه برگزار شد. این انتخابات بیش از هر انتخابات دیگری در حوزه دندانپزشکی جدی گرفته شد. تحرکات شخصیت‌ها و انجمن‌های دندانپزشکی حتی از یک سال پیش آغاز شد و در روزهای منتهی به انتخابات به اوج خود رسید. برای شرکت در این انتخابات ۳ ائتلاف شکل گرفت و تعدادی از نامزدها به شکل مستقل شرکت کردند.
بسیاری از انجمن‌های دندانپزشکی و شخصیت‌های مستقل درباره انتخابات موضع‌گیری کردند و حتی برخی شرکت‌های دندانپزشکی در حمایت از یک ائتلاف به صحنه انتخابات وارد شدند و جمعی از داوطلبان برای خود کلیپ تصویری ساختند. باوجود همه این فعالیت‌هاي انتخاباتی آنچه پیش‌بینی نمی‌شد حضور بیش از هزار دندان‌پزشک در محل برگزاری انتخابات بود.
روند برگزاری انتخابات با چالش‌های متعددی همراه بود. از گزارش انتقادآمیز بازرسان دوره پیشین درباره سرپیچی هیات‌مدیره از اساسنامه و موضع‌گیری حضار به آن، تا ناتوانی برگزارکنندگان در اتخاذ یک روش مناسب برای رای‌گیری به دلیل استقبال غیرقابل‌‌پیش‌بینی دندان‌پزشکان.
در نهایت انتخابات با افت و خیر فراوان برگزار شد و با شمارش حدود هزار برگه انتخاباتی، ائتلاف امید دندانپزشکی ایران، پیروز مطلق این انتخابات لقب گرفت. دکتر علی تاجرنیا، عضو سابق شورای عالی نظام پزشکی یا عضو فعلی هیات مدیره این بار با کسب بیش از نیمی از آرا توانست با پشت‌سر گذاشتن تمام رقبای پیشکسوت، نفر اول این انتخابات لقب بگیرد.
شبهات پیش آمده در روند برگزاری انتخابات باعث شد کمیسیون ماده ۱۰ احزاب وزارت کشور نتایج انتخابات را تایید نکند و رای به برگزاری انتخابات مجدد بدهد تا بزرگ‌ترین مشارکت صنفی و اجتماعی تاریخ دندانپزشکی زیر سوال برود. البته هیات مدیره منتخب در برابر این رای بیکار ننشست و با شکایت از وزارت کشور به مجامع قضایی، در برابر رای این کمیسیون واکنش نشان داد. در حال حاضر مراکز رسیدگی به این پرونده در جریان است و احتمالا صدور رای دادگاه به سال آینده موکول خواهد شد.
اولین زن منتخب، ريیس کنگره انجمن دندانپزشکی
هیات مدیره انجمن دندانپزشکی ایران در سال ۹۰ با یک تصمیم، دو عمل بی‌سابقه انجام داد؛ انتخاب زودهنگام دکتر مهناز صاحب‌جمعی، دندان‌پزشک متخصص بیماری‌های دهان، به ریاست پنجاه و سومین کنگره انجمن دندانپزشکی ایران.
این اولین‌بار در تاریخ ۵۰ ساله جامعه دندانپزشکی ایران است که یک دندان‌پزشک زن، به‌عنوان رییس کنگره بین‌المللی سالانه، انتخاب می‌شود. از طرفی انتخاب زود هنگام ريیس کنگره دو سال بعد، در فاصله چند ماه به برگزاری کنگره۵۲، نوید بخش تشریک مساعی و انتقال تجربیات بهتر و موثرتری است که با حضور جمع بزرگ‌تری از افراد دست‌اندرکار می‌تواند به برگزاری کنگره‌هایی به مراتب پربارتر منجر شود.
افزایش شاخص DMF برخلاف تلاش‌های وزارت بهداشت
در تمام سال ۹۰ دکتر اکبر فاضل، رییس شورای تخصصی آموزش دندان‌پزشكی وزارت بهداشت، که همزمان ریاست دانشکده دندانپزشکی تهران را نیز بر عهده دارد، در سخنرانی‌ها و گفت‌وگوهایش با خبرگزاری‌ها وعده داد: براساس تکالیف سند چشم‌انداز ۲۰ ساله در تلاشیم شاخص پوسیدگی دندان، پرشدگی و کشیدگی دندان (DMF) را در کشور به صفر برسانیم. عمده کارها در وزارت بهداشت به سمتی است که این امر را محقق کنیم. مشابه همان اتفاقی که در کشورهای حوزه اسکاندیناوی افتاده است.
اما نتایج اولیه طرح پایش بهداشت دندان دانش‌آموزان نشان داد باوجود تمام طرح‌های وزارت بهداشت در سال‌های گذشته، نظیر افزایش ۱۵ برابری فارغ‌التحصیلان دندانپزشکی، توزیع دهانشویه در مدارس، فیشورسیلانت اولین دندان مولار، آموزش بهداشت دهان به کودکان و پوشش مادران باردار از نظر وضعیت دهان، شاخص پوسیدگی طی سه سال گذشته نه تنها کاهش نیافته که افزایش نیز داشته است.
تعداد دانشکده دندانپزشکی از ۴۰ گذشت
با صدور موافقت‌نامه اصولی وزارت بهداشت برای تاسیس چند دانشکده دندانپزشکی جدید در سال ۹۰، تعداد دانشکده‌های دندانپزشکی به ۴۲ دانشکده رسید.
دبیر شورای تخصصی آموزش دندانپزشکی در گفتگو با خبرگزاری فارس اعتراف کرد: یکی از سوالاتی که از ما می‌شود، این است که چرا دانشکده‌های دندانپزشکی افزایش می‌یابد. یکی از دلایل آن این است که بازار حوزه دندانپزشکی در کشور بسیار متقاضی دارد و اگر ما آنان را به‌عنوان دانشجو نپذیریم، این افراد برای تحصیل به کشورهای دیگر مانند مالزی و ارمنستان می‌روند.
در سفرهای ريیس‌جمهوری به استان‌ها مردم و استاندارها نیز بسیار درخواست دارند تا دانشکده‌های دندانپزشکی در استان آنان تاسیس شود. دکتر اکبر فاضل وعده داد طی سال‌های اخیر تمام مراکز استان صاحب دانشکده دندانپزشکی شده‌اند و مجوز تاسیس دانشکده در یکی دو شهر باقی مانده نیز به‌زودی صادر خواهد شد.
صدور موافقت اصولی تاسیس دانشکده دندانپزشکی جدید و جذب دانشجو در حالی است که هنوز بسیاری از این دانشکده‌ها امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم برای تربیت دانشجو را ندارند. در دانشکده دندانپزشکی ساری که پیش از افتتاح ساختمان دانشکده، دانشجو پذیرش کرده بودند، دانشجویان در ساختمان کتابخانه سر کلاس رفتند و در لرستان با جابجایی بخش بایگانی در طبقه زیرین یک بیمارستان و تاسیس کلینیک دندانپزشکی، مقدمات لازم و زیرساخت‌های ضروری برای ایجاد دانشکده دندانپزشکی فراهم شد!
هرچند مدیران وزارت بهداشت برای صدور موافقت اصولی تاسیس دانشکده‌های دندانپزشکی جدید دلایل و توجیهات خاص خود را دارند، اما در مقابل، بسیاری از کارشناسان و پیشکسوتان حوزه دندانپزشکی نیز نگرانی‌های زیادی از افزایش بی‌رویه تعداد دندان‌پزشکان دارند که محل تامل است و نباید نادیده انگاشته شود.
دندان‌پزشکان، بیشترین محکومان پرونده‌های پزشکی
با اینکه دندان‌پزشکان طی چند ساله اخیر به جدول رکوردداران تعداد پرونده‌های قصور پزشکی در کشور راه یافته‌اند اما دو سال است که با پشت‌سر گذاشتن رقبای سرسختی چون متخصصان ارتوپدی، زنان و زایمان، جراحی عمومی و جراحی پلاستیک، بر صدر بیشترین تعداد محکومیت‌ها نشسته‌اند.
مهم‌ترین علت شکایت بیماران را می‌توان عوامل رفتاری کادر پزشکی دانست. یک اصل در همه جای دنیا وجود دارد که اگر بیمار در نتیجه اقدامات پزشکی آسیب ببیند، شکایت نمی‌کند اما وقتی آزرده و ناراحت می‌شود، شکایت می‌کند.
از طرفی افزايش شناخت و آگاهی مردم از جزییات درمان‌های دندانپزشکی، افزایش تعداد بالاي دندان‌پزشكان و ترویج درمان‌های گران‌قیمت نظیر ایمپلنت و زیبایی و کاهش توجه به ارزش‌های اخلاقی را می‌توان از دلایل افزایش حجم شكايات از قشر دندان‌پزشك در مقايسه با ساير اقشار پزشك دانست.
اعلام این خبر از سوی مدیر کل کمیسیون‌های پزشکی قانونی کشور چنان جذابیتی داشت که به تیتر اول روزنامه پرتیراژ هفت‌صبح تبدیل شد. علاوه بر این بیشتر روزنامه‌های کشور نیز از این خبر مهیج نگذشتند و در قالب یک خبر یا گزارش، گفته‌های آقای رییس را بازتاب دادند.
خبرهای مرتبط با دندانپزشکی در صفحه حوادث روزنامه‌ها
دندانپزشکی در سال ۹۰ علاوه بر صفحات سلامت و درمان روزنامه‌ها، در صفحات حوادث نیز حضور پررنگی را تجربه کرد. دستگیری چند دندان‌پزشک قلابی که در خلاء نظارتی وزارت بهداشت به‌صورت تجربی به درمان بیماران مشغول بودند و با شکست درمان و شکایت بیماران به دام افتاده بودند، بیشترین حجم خبرها را تشکیل می‌داد.
وقوع چند سرقت در مطب دندانپزشکی، قتل یک دندان‌پزشک و یک منشی دندانپزشکی، کلاهبرداری یک واردکننده محصولات دندانپزشکی و یک نمایندگی فروش ماشین‌های لوکس از دندان‌پزشکان از دیگر نقش‌‌آفرینی‌های نمایندگان حوزه دندانپزشکی در صفحات حوادث بود.
احیاي دوباره طرح بهداشتکار دهان
وزارت بهداشت در سال جاری اجرای طرحی را در حوزه دندانپزشکی در دستورکار خود قرار داده که کنجکاوی و حساسیت بسیاری را در جامعه دندانپزشکی کشور برانگیخته است. این طرح با عنوان جذب کاردان بهداشت دهان، همنام طرحی است که حدود سه دهه قبل برای تربیت بهداشتکار دهان و دندان در ایران اجرا شد.
تربیت كاردان‌های بومی بهداشت دهان با هدف برطرف كردن كمبود دندان‌پزشك در برخی مناطق محروم و نیز زیر پوشش قرار دادن همه افراد جامعه از سن كودكی برای دریافت خدمات بهداشتی و درمانی بیماری‌های دهان، صورت می‌گیرد. وزارت بهداشت درصدد است در برنامه‌ای سه ساله، ۶ هزار نفر را در بخش بهداشت دهان آموزش داده و در ۵ هزار و ۳۰۰ مرکز بهداشتی شهری و روستایی کشور مستقر کند.
هرچند تعریف وزارت بهداشت برای حدود وظایف و جایگاه شغلی بهداشتکاران جدید متفاوت از هم‌نامانشان در دهه ۶۰ است و به جامعه دندانپزشکی وعده داده‌اند بهداشتکاران جدید تحت هیچ شرایطی دندان‌پزشک نخواهند شد، اما درحالی که با افزایش چند برابری تعداد دانشکده‌های دندانپزشکی و تحصیل چند هزار دانشجوی ایرانی در خارج از کشور، شمار دندان‌پزشکان کشور طی دهه آینده چند برابر خواهد شد، طرح جذب ۶ هزار (و در مرحله دوم ۱۲ هزار) بهداشتکار دهان برای بسیاری از جامعه پزشکی نگران‌کننده است. مثلا رییس انجمن پریودنتولوژی ایران در انتقاد از عملکرد وزارت بهداشت در افتتاحیه کنگره پریودنتولوژی گفت: «خبری دیدم مبنی بر اینکه وزارت بهداشت قرار است مقطع تحصیلی جدیدی در خصوص آموزش دندانپزشکی راه‌اندازی کند، اگر این بحث واقعیت دارد چرا مخفی‌کاری می‌کنند و از انجمن‌ها مشورت نمی‌گیرند.»
نوسانات ارزی و افزایش نرخ مواد و تجهیزات دندانپزشکی
هرچند افزایش ۱۰ تا ۱۲ درصدی قیمت مواد و تجهیزات دندانپزشکی طی سال اتفاق قابل پیش بینی‌ای برای دندان‌پزشکان بود اما تحریم‌های سختگیرانه اقتصادی علیه ایران و افزایش یکباره قیمت ارز و سکه در دی ماه، به چالش بزرگی در حوزه مواد و تجهیزات دندانپزشکی تبديل شد.
شرکت‌های دندانپزشکی که تکلیف خود را در برابر جهش قیمت دلار نمی‌دانستند، ترجیح دادند تا تثبیت قیمت دلار از فروش مواد و تجهیزات دندانپزشکی خودداری یا کالاهای خود را متناسب با قیمت روز ارز عرضه کنند. به این ترتیب در کمتر از ۳ ماه قیمت بسیاری از مواد دندانپزشکی چند برابر شد و پیش‌بینی می‌شود این افزایش قیمت در سال آینده نیز ادامه داشته باشد.
شکی نیست که در نهایت مردم به‌عنوان حلقه آخر زنجیره خدمات دندانپزشکی، باید تاوان افزایش نرخ تجهیزات و درمان‌های دندانپزشکی را بپردازند، اما با کاهش توان اقتصادی، قابل‌‌پیش‌بینی است که تمایلشان به دریافت درمان‌های لوکس و پرهزینه نظیر جراحی ایمپلنت کمتر خواهد شد. این خبر بدی برای نمایندگان و شرکت‌های واردکننده ایمپلنت است که چند سالی است نبض بازار دندانپزشکی ایران را در دست گرفته‌اند.
تمایل مردم به دریافت خدمات ارزان قیمت‌تر به دلیل نوسانات ارزی از یک سو و تحریم‌های سیاسی و اقتصادی سختگیرانه بر ایران از سوی دیگر، بدون شک در ترکیب بازیگران این بازار چند میلیاردی تغییرات زیادی ایجاد و زمین بازی را از غرب به سوی مشرق زمین عوض خواهد كرد. به این ترتیب که احتمالا نمایندگان برندهای معتبر ایمپلنت که همگی از کشورهای اروپایی و آمریکایی هستند از میدان رقابت حذف خواهند شد یا فعالیت آنها به حداقل خواهد رسید تا عرصه برای خودنمایی برندهای درجه دو و ارزان قیمت شرقی باز شود.
طرح‌های تازه وزارت بهداشت در حوزه دندانپزشکی
همزمان با سال تحصیلی ۹۰، توزيع دهانشويه در مدارس ابتدايي کشور آغاز شد. توزیع دهانشویه فلوراید یکی از طرح‌های وزارت بهداشت بود که چند سالی به دلیل کمبود بودجه متوقف مانده بود و امسال با حضور نماینده سازمان بهداشت جهانی و به‌صدا درآوردن زنگ فلوراید در یکی از مدارس شهر فلاورجان استان اصفهان دوباره آغاز شد.
وزارت بهداشت امسال خدمات دندانپزشکی را از طریق یونیت سیار دندانپزشکی به مدرسه‌های کشور آورد. طرح استقرار يونيت‌هاي سيار دندان‌پزشكي به‌صورت آزمايشي از اواسط سال گذشته در مدارس برخي شهرها از جمله كاشان، كردستان، شيراز، اصفهان و يزد آغاز شده و به تدريج به شمار اين مدارس افزوده مي‌شود. اين طرح فقط در دوره ابتدايي اجرا شده و شامل آموزش بهداشت دهان و ارائه خدمات پیشگیری نظیر فیشور سیلانت دندان‌های دایمی است.
در هفته مبارزه با دخانیات رييس اداره سلامت دهان از طرح تازه وزارت بهداشت برای ترک سیگار در مطب‌های دندان‌پزشکي خبر داد. بر مبنای این طرح بناست دندان‌پزشکان و کاردان‌های دندانپزشکی، بیماران سیگاری خود را از مضرات سیگار به ویژه برای سلامت دهان آگاه کنند و به آنها آموزش ترک سیگار بدهند. طبق برنامه‌ریزی دفتر سلامت دهان وزارت بهداشت برنامه ترک سیگار در مطب‌های تهران و ۵ استان ديگر تا پايان سال اجرا می‌شود اما روشن نیست دندان‌پزشکانی که شمار زیادی از آنها خود سیگاری‌های قهاری هستند تا چه حد از این طرح استقبال خواهند کرد.
برگزاری ۲۱کنگره دندانپزشکی در یک سال
انجمن‌های علمی و صنفی دندانپزشکی در سال ۸۹ بیشتر از ۲۰ همایش علمی تخصصی برگزار کردند. بیشتر این همایش‌ها در ماه‌های انتهایی سال و در هتل المپیک مجموعه ورزشی آزادی برگزار شدند.
افزایش تعداد و تخصصی‌شدن همایش‌ها با اینکه فرصت زمانی و حق‌انتخاب بیشتری برای دندان‌پزشکان علاقه‌مند فراهم می‌کند تا از دانش و نوآوری‌های همان رشته بهره‌مند شود اما باعث کاهش تعداد شرکت‌کنندگان و کم فروغ‌شدن کل همایش‌ها شده است. در حالی‌که انگیزه اصلی دندان‌پزشکان از شرکت در همایش‌های علمی کسب امتیاز بازآموزی و دیدار با همکاران و دوستان قدیمی است، شاید بد نباشد مدیران انجمن‌های تخصصی در عوض افزودن بر شمار همایش‌های رنگارنگ، بر غنا و محتوای همایش‌های خود بیفزایند.
رسانه‌های تازه برای دندانپزشکی کشور
در سال ۹۰ چند نشریه تازه در حوزه دندانپزشکی پا به میدان گذاشتند و با رسالت پوشش رویدادهای علمی و صنفی منتشر شدند.
هفته‌نامه سپید، پر تیراژترین هفته‌نامه حوزه پزشکی در پنجمین سال انتشارش به صرافت انتشار یک ویژه‌نامه مستقل ماهانه برای حوزه دندانپزشکی افتاد. اولین شماره این ویژه‌نامه مهرماه این سال منتشر شد و تا پایان سال به شماره ۵ رسید.
مواد و تجهیزات دندانپزشکی، فصلنامه تخصصی در حوزه مواد و تجهیزات دندانپزشکی است که اولین شماره خود را در زمستان به جامعه دندانپزشکی کشو عرضه کرد.
خبرنامه انجمن جراحان دهان، فک و صورت ایران، دو ماهنامه لبخند سپید، فصلنامه اطلاع‌رسانی پزشکان ماد، پیک دندانپزشکی و مروارید دهان از دیگر نشریات تازه وارد در حوزه دندانپزشکی بودند.
از دیگر سو در فضای مجازی و در شبکه اجتماعی فیس‌بوک چند گروه دندانپزشکی ایرانی تشکیل شد که با استقبال زیاد دندان‌پزشکان ایرانی مواجه شد. از جمله این گروه‌ها می‌توان به ما همه دندان‌پزشکیم، اندوبوک و دندان‌پزشک ایرانی اشاره کرد و بسیاری از دندان‌پزشکان ایرانی دانسته‌ها و تجربیات خود را در این فضا با دیگران به اشتراک گذاشتند.
عیدتان مبارک
مژده ای مرغ چمن فصل بهار آمد باز
پیشا پیش عیدتان مبارک