پذیرش دانشجوی پزشکی از لیسانس، از حرف تا عمل

 

مقدمه

پذیرش دانشجویان در رشته پزشکی بدلیل ارتباط مستقیم با جان انسانها اهمیت ویژه ای دارد. هدف اینست که نخبه ترینها پذیرش شوند. حال رسیدن به این هدف تا چه اندازه محقق شده است جای بحث فراوان دارد.

“پذیرش دانشجوی پزشکی در بیش از ۱۷۰ دانشکده پزشکی جهان از مقطع کارشناسی می باشد (۱) و شماری ازبرترین دانشکده های پزشکی دنیا مانند هاروارد، جان هاپکینز و پنسیلوانیا نیز در میان این دانشکده ها قرار دارند (۲). در ایران پیشنهاد پذیرش دانشجوی پزشکی از مقطع کارشناسی به دفعات مطرح شده است. در سال ۱۳۵۶ ، سه دوره پذیرش از مقطع کارشناسی وجود داشت اما این نوع پذیرش با انقلاب اسلامی متوقف گردید.

پس از انقلاب اسلامی بار دیگر موضوع این نوع پذیرش در سال ۱۳۶۲ مطرح شد که مورد موافقت قرار نگرفت .مجدداً در تیر ماه سال ۸۲ در نشست مجمع عمومی فرهنگستان علوم پزشکی سه پیشنهاد زیر مطرح گردیدند: برگزاری آزمون به صورت متمرکز، نیمه متمرکز و تک رشته ای، اعطای استقلال پذیرش دانشجو به دانشگاه ها و تغییر مقطع پذیرش دانشجویان رشته پزشکی از دیپلم به کارشناسی . از سوی دیگر به علت نظر منفی مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، طرح به شورای ، عالی برنامه ریزی ارجاع داده شد . سرانجام در دی ماه ۱۳۸۲شورای عالی برنامه ریزی مقرر داشت که این نوع پذیرش به صورت آزمایشی انجام شود تا آثار آن مورد بررسی قرار گیرد. (۳)

اولین دوره

برای اولین بار دكترلاریجانی در یك نشست خبری (5/10/86) با خبر‌نگاران، شرایط پذیرش دانشجوی پزشكی از مقطع لیسانس را تشریح كرد.

 بنابر این گزارش، دكترلاریجانی، رییس دانشگاه علوم پزشكی تهران در نشست خبری كه با حضور خبرنگاران در سالن شورای این دانشگاه بر گزار شد، درخصوص پذیرش دانشجوی پزشكی از مقطع لیسانس گفت، با طی مسیر طولانی اقدامات انجام گرفته در این خصوص و با مجوزی كه از وزارت بهداشت گرفتیم، تلاش ما بر این است از تمام گروههای پزشكی، دانشجویان نخبه و استعدادهای درخشان برای تحصیل در رشته پزشكی  پذیرش كنیم.

در این دوره مدرک مورد پذیرش دوره کارشناسی مربوط به رشته های علوم پزشکی بود و شرایط در نظرگرفته شده، شامل معدل دیپلم و مقطع كارشناسی است كه باید معدل كل دیپلم بالاتر از ۱۸  و معدل دوره كارشناسی بالاتر از ۱۶ باشد و شرایط سنی این داوطلبین نیز ۲۵ سال در نظر گرفته شده است.

رییس دانشگاه علوم پزشكی تهران، ظرفیت پذیرش داوطلبان را بین ۳۰ الی ۵۰ نفر اعلام كرد و هدف اصلی را جذب افراد با استعدادهای درخشان و نخبگان دانست. وی همچنین گفت، منابع امتحانی نیز همانند علوم پایه پزشكی است كه البته هركدام از دروس ضرایب خودش را دارا بوده و ۷۰ درصد نمره، بستگی به این دروس و ۳۰ درصد نمره، اختصاص به امتحان شفاهی دارد. وی همچنین طول این دوره تحصیلی را بطور متوسط 4 سال اعلام كرد.

اما مهمترین نکته در رابطه با اولین دوره پذیرش دانشجوی پزشکی از دوره لیسانس ، اعلام عمومی پذیرش از مقطع لیسانس و همچنین اعلام منابع در دی ماه و برگزاری آزمون در بهمن ماه بود که بدون شک این آزمون را از حالت استاندارد خارج کرد . واضح است که در یک آزمون استاندارد، شرایط برگزاری آزمون و منابع آزمون باید حداقل یکسال قبل از تاریخ برگزاری  مشخص و قطعی باشد تا داوطلبین در شرایطی عادلانه با یکدیگر به رقابت بپردازند. در اینگونه موارد شائبه استفاده از رانت اطلاعاتی در بین داوطلبین وجود دارد.

دومین دوره

در این دوره تغییراتی نسبت به دوره قبل انجام شد.

دكتر كشاورز معاون آموزشی دانشگاه از افزایش رشته‌های مورد پذیرش و افزایش سن آقایان در آیین نامه پذیرش دوره دوم دانشجوی پزشكی از مقطع لیسانس خبر داد. وی سپس به ارایه توضیحات بیشتری در این خصوص پرداخت و گفت: با توجه به تجربه و انتقادات و پیشنهاداتی كه در دوره قبل از پذیرش دانشجوی پزشكی از مقطع لیسانس داشتیم، بعد از شروع اولین دوره در تیر ماه، كمیته بازنگری آیین نامه را تشكیل دادیم تا سه مبحث اصلی آن یعنی رشته‌های ورودی، معدل و سن را مورد بررسی مجدد قرار دهیم.

معاون آموزشی دانشگاه به ارایه پیشنهادات مطرح شده درخصوص شرایط ورود به دوره دوم پذیرش دانشجوی پزشكی از مقطع لیسانس در كمیته بازنگری آیین نامه اشاره كرد و گفت: در بند الف پیشنهاد شد به مقطع كارشناسی پیوسته كلیه رشته‌های مصوب گروه علوم پزشكی، زیست شناسی با كلیه گرایشات، شیمی با كلیه گرایشات و رشته میكروب شناسی نیز افزوده شود كه شورای عالی برنامه ریزی نیز با این بند از پیشنهادات موافقت نمود. وی افزود: همچنین در بند ب پیشنهاد كلیه رشته‌های كارشناسی پیوسته علوم تجربی و ریاضی فیزیك نیز در كمیته بازنگری آیین نامه مطرح شد كه با آن موافقت نشده است.

وی همچنین به مواد درسی آزمون كتبی و ضرایب آن اشاره كرد و گفت: آزمون ورودی از دو آزمون كتبی و آزمون فراشناختی تشكیل می‌شود. مواد درسی آزمون كتبی همانند دوره قبل و  شامل فیزیولوژی نظری با ضریب ۳، میكروب شناسی شامل باكتری شناسی، ویروس شناسی و انگل شناسی پزشكی با ضریب ۳، آناتومی نظری با ضریب ۳، بیوشیمی نظری با ضریب ۲، بافت شناسی نظری با ضریب ۲، ایمونولوژی نظری با ضریب ۲، زبان عمومی با ضریب ۲، ژنتیك با ضریب ۱، روانشناسی ضریب ۱، تغذیه با ضریب ۱، فیزیك پزشكی با ضریب ۱، دروس اصول خدمات بهداشتی و بهداشت و تنظیم خانواده با ضریب ۱، دروس اصول اپیدمیولوژی و مبارزه با بیماری‌ها و آمار مقدماتی با ضریب ۱ است.

او گفت: براساس این آیین نامه آزمون كتبی هم حد نصابی و همر رقابتی است. از بین كسانی كه حد نصاب قبولی را آورده‌اند دو برابر تعداد پذیرش و از بالاترین نمرات نیز برای ورود به مرحله مصاحبه پذیرفته می‌‌شوند.

 با توجه به تاریخ خبر که مربوط به مردادماه است ، میتوان گفت در این دوره منابع آزمون چند ماه زودتر از دوره قبلی به اطلاع داوطلبین رسید.

دوره های بعدی تا امروز

سومین دوره و چهارمین دوره و پنجمین دوره هم با همین روال ادامه یافت با این تفاوت که در این دوره ها مدرک کارشناسی کلیه رشته های علوم ریاضی و فنی و علوم تجربی نیز مورد قبول بود و فارغ التحصیلان این رشته ها می توانستند داوطلب شوند.

معایب

۱ . بدلیل روش نیمه متمرکز پذیرش دانشجو و لزوم قبولی داوطلب در مصاحبه ، احتمال اعمال سلیقه بسیار بالاست.

۲ . محدودیت سنی اعمال شده در این دوره ها قابل توجیه نیست. چرا که اگر کسی در آزمون سراسری شرکت کند و در رشته پزشکی تحصیل کند با محدودیت سنی مواجه نیست ولی داوطلبین برای شرکت در آزمون این دوره ها با محدودیت سنی مواجه هستند. اگر محدودیت سنی قابل توجیه است چرا در آزمون سراسری اعمال نمی شود و اگر توجیه پذیر نیست چرا در این دوره ها اعمال می شود.

 3 .  دانش افراد در زمینه دروس علوم پایه پزشکی  نسبت به دانشجویان رشته پزشکی که از کنکور سراسری وارد شده اند در چه حدی است؟! اگر کمتر است  که دیگر لزومی به پذیرش دانشجو به این روش احساس نمی شود.

 4 . اطلاعات  فارغ التحصیلان رشته های فنی و مهندسی  و حتی زیست شناسی و شیمی نسبت به شرایط کاری رشته پزشکی تا چه حد است ؟! آیا واقع بینانه می نگرند یا مصداق کسانی هستند که آواز دهل را از دور می شنوند؟!  آیا میتوان بصرف  چهار سال تحصیل در دانشگاه به یک دید واقع گرایانه نسبت به یک رشته دانشگاهی دیگر رسید؟! بنظر میرسد جواب این سوال منفی باشد.

 مزایا

۱ . آشنائی قبلی با محیط دانشگاه  دانشجویان پذیرفته شده در این دوره

۲ . فرصت کشف علائق و ویژگیهای فردی برای داوطلبان این دوره در چهار سال قبلی وجود داشته است.

 نتیجه گیری

شاید  روش پذیرش از دوره لیسانس در بسیاری از کشورها موفقیت آمیز بوده باشد با این حال بطور قطع نمیتوان از موفقیت آمیز بودن این دوره ها در ایران صحبت کرد. بالاخره در جوامع مختلف بدلیل وجود تفکرات و فرهنگ گوناگون و آینده شغلی متفاوت ، دید داوطلبین درباره تحصیل متفاوت است.  الگوبرداری از یک جامعه در جوامع دیگر باید بصورت کاملا علمی صورت بگیرد.

 بررسی دقیق پنج دوره فوق وبررسی های روانشناختی دانشجویان پذیرفته شده  این دوره ها و همچنین بررسی مهارت فارغ التحصیلان پس از فراغت از تحصیل  و مقایسه نتایج با نتایج حاصل از همین بررسیها  در رابطه با دانشجویان و پزشکان تربیت شده با روش معمول می تواند راهگشا باشد .  اما آنچه اهمیت دارد این است که پزشکان تربیت شده به روش معمول جزو بهترین و ماهرترین پزشکان دنیا هستند و هر چند روش معمول پذیرش دانشجوی پزشکی در ایران بدون عیب نیست ولی روش مناسبی بنظر میرسد.  

پ.ن: جهت رفاه حال علاقمندانی که بدنبال اطلاعیه جدید پذیرش دانشجوی پزشکی از مقطع کارشناسی هستند و بدلیل اینکه لینک اطلاعیه در نتایج جستجوی گوگل نشان داده نمیشود، این پست آپدیت شده و اطلاعیه مذکور و لینک مربوطه در زیر آمده است.

اطلاعيه هشتمين دوره پذيرش دانشجوي پزشكي از مقطع كارشناسي سال تحصيلي ۹۵-۱۳۹۴

داوطلبان گرامي مقتضي است جهت ثبت‌نام، دستورالعمل زير را به‌دقت مطالعه نموده و درصورتي‌كه واجد شرايط هستيد مدارك خود را در تاريخ‌هاي تعيين‌شده به اين امور ارسال نماييد. بديهي است هرگونه مغايرت مدارك ارائه‌شده با دستورالعمل موجب كان لم يكن تلقي شدن ثبت‌نام از طرف دانشگاه خواهد شد.

شرايط ورود به دوره:

۱-  برخورداري از شرايط عمومي تحصيل رايگان

۲-  دانش‌آموخته مقطع كارشناسي پيوسته و ناپيوسته كليه رشته‌هاي گروه علوم پزشكي و گروه‌هاي آزمايشي علوم رياضي و فني و علوم تجربي

۳- دارا بودن حداكثر ۲۵ سال سن در زمان ثبت‌نام آزمون (متولدين ۲۵ دي‌ماه ۱۳۶۸ به بعد) در مورد كساني كه داراي كارت پايان خدمت باشند مدت خدمت نظام‌وظيفه به حداكثر سن آنان اضافه مي گردد.

۴- دارا بودن كارت پايان خدمت يا معافيت دائم ازنظر نظام‌وظيفه (در مورد آقايان).

تبصره- كساني كه خدمت نظام‌وظيفه آنان حداكثر تا قبل از شروع نيمسال اول سال تحصيلي ۹۵-۱۳۹۴ (زمان ثبت‌نام) به اتمام مي رسد مي توانند به‌صورت مشروط در آزمون شركت كنند. بديهي است كه درصورتي‌كه پذيرفته‌شدگان در آزمون تا زمان ثبت‌نام كارت پايان خدمت دريافت نكرده باشند، قبولي آنان كان لم يكن تلقي خواهد شد. دانشگاه هيچ مسئوليتي در مورد مكاتبه با سازمان نظام‌وظيفه و اخذ مجوز يا مهلت ندارد. دانشگاه هيچ مسئوليتي در مورد خسارات احتمالي كه از اين ناحيه به داوطلب وارد مي شود ندارد.

۵- دانش‌آموختگان و دانشجويان مقاطع كارشناسي ارشد و دكتري عمومي از دانشگاه هاي سراسري و آزاد و غيره حق شركت در آزمون را ندارند.

۶- دارا بودن معدل كل ديپلم بالاتر از ۱۸

۷- دارا بودن معدل مقطع كارشناسي بالاتر از ۱۶

۸ – دارا بودن يكي از مدارك زبان انگليسي به شرح زير:

داوطلباني كه مدرك زبان ندارند مي توانند به‌صورت مشروط در آزمون شركت كنند. بديهي است درصورتي‌كه پذيرفته‌شدگان در آزمون تا زمان ثبت‌نام مدرك زبان خود را ارائه ننمايند، قبولي آنان كان لم يكن تلقي خواهد شد. امكان ثبت‌نام مشروط، ارائه مرخصي تحصيلي و يا ذخيره قبولي و ساير موارد نيز به ‌هيچ‌وجه وجود ندارد. دانشگاه هيچ مسئوليتي در مورد خسارات احتمالي كه از اين ناحيه به داوطلب وارد مي شود ندارد.

۹-  قبولي در آزمون ورودي به‌صورت چندمرحله‌اي و شامل آزمون كتبي، مصاحبه و ارزيابي فرا شناختي مي باشد.

مواد درسي آزمون:

فيزيولوژي (ضريب ۳)، ميكروب‌شناسي شامل باكتري‌شناسي، ويروس‌شناسي و انگل‌شناسي پزشكي (ضريب ۳)، آناتومي (ضريب ۳)، بيوشيمي (ضريب ۲)، بافت‌شناسي و جنين‌شناسي (ضريب ۲)، ايمونولوژي (ضريب ۲)، زبان عمومي (ضريب ۲)، ژنتيك (ضريب ۱)، روانشناسي (ضريب ۱)، تغذيه (ضريب ۱)، فيزيك پزشكي (ضريب ۱)، دروس اصول خدمات بهداشتي و بهداشت و تنظيم خانواده (ضريب ۱)، دروس اصول اپيدميولوژي و مبارزه  با بيماري‌ها و آمار مقدماتي (ضريب ۱)

منابع آزمون:

منابع اعلام‌شده آزمون امتحان جامع علوم پايه دانشجويان رشته پزشكي

http://www.sanjeshp.ir/Refrences/apx/91/payeh_es_91.pdf

زمان و نحوه ثبت‌نام:

داوطلبان بايد مدارك خود را از تاريخ ۲۵ دي‌ماه ۱۳۹۳ تا پايان وقت اداري ۲۰ بهمن‌ماه ۱۳۹۳ با پست پيشتاز به آدرس بلوار كشاورز، نبش خيابان قدس، سازمان مركزي دانشگاه علوم پزشكي تهران، طبقه هفتم، اتاق ۷۰۶ اداره پذيرش و ثبت‌نام،  كد پستي ۱۴۱۷۶۵۳۷۶۱ ارسال نمايند. در صورت داشتن هرگونه سؤال با شماره تلفن‌هاي ۸۱۶۳۳۷۱۹ و ۸۱۶۳۳۷۲۲ تماس حاصل نماييد.

مدارك موردنياز براي ثبت‌نام:

۱- برگ ثبت‌نام تكميل‌شده (جهت دريافت فرم اينجا كليك كنيد)
۲- تصوير مدرك معتبر كه نشان‌دهنده معدل كل مقطع ديپلم متوسطه باشد. (معدل پيش‌دانشگاهي مدنظر نيست)
۳- تصوير مدرك معتبر كه نشان‌دهنده معدل مقطع كارشناسي رشته‌هاي موردپذيرش باشد.
۴- تصوير كارت پايان خدمت نظام‌وظيفه يا كارت معافيت دائم براي داوطلبان مرد.
۵– مشمولان طرح نيروي انساني كه مشغول گذراندن طرح نيروري انساني مي باشند ، بايد در صورت قبولي نسبت به ترخيص از طرح اقدام نمايند.
۶- در صورت قبولي در آزمون با توجه به آموزش رايگان ضروري است پذيرفته‌شدگان همانند سهميه آزاد برگ تعهد خدمت مربوطه را تكميل نمايند.
۷- ارائه مدرك زبان انگليسي از داوطلباني كه شرايط ورود به دوره را كسب كرده اند و در آزمون پذيرفته‌شده‌اند در هنگام ثبت‌نام ضروري است و در غير اين صورت قبولي آن¬ها كان لم يكن تلقي خواهد شد.
۸- تصوير تمام صفحات شناسنامه و كارت ملي
۹- عكس ۴*۳ دو عدد (يك عدد از عكس‌ها بايد روي فرم ثبت‌نام ارسالي الصاق گردد)
۱۰- اصل فيش بانكي به مبلغ سيصدو پنجاه هزار ريال(معادل ۳۵ هزار تومان) به‌حساب شماره كد شناسهبانك ملت  شعبه هجرت به نام درآمدهاي غير درماني دانشگاه علوم پزشكي تهران، قابل پرداخت در كليه شعب بانك ملت

توجه
درصورتي‌كه داوطلب واجد شرايط شركت در آزمون نباشد مبلغ پرداختي جهت ثبت‌نام به‌هيچ‌وجه قابل‌استرداد نخواهد بود.

زمان توزيع كارت:
روزهاي شنبه ۹، يكشنبه ۱۰ اسفندماه سال ۱۳۹۳

محل توزيع كارت:

آدرس: تهران – بلوار كشاورز، نبش خيابان قدس، سازمان مركزي دانشگاه علوم پزشكي تهران طبقه همكف

زمان آزمون كتبي: دوشنبه ۱۱ اسفندماه ۱۳۹۳

محل و ساعت آزمون: در زمان توزيع كارت اعلام خواهد شد.

اعلام نتايج قبول‌شدگان مرحله اول:  نيمه دوم فروردين‌ماه ۱۳۹۴

۱۰ – دانشجويان مشمول آيين‌نامه استعدادهاي درخشان در رشته‌هاي موردپذيرش از بند پنج و شش آيين‌نامه
(موضوع داشتن شرط معدل ديپلم ۱۸ و بالاتر و معدل كارشناسي ۱۶ و بالاتر) معاف مي باشند. شرط سني حداكثر ۲۵ سال تمام كماكان به قوت خود باقي است.

دانشجويان موضوع آيين‌نامه فوق عبارت‌اند از:

الف – برگزيدگان آزمون سراسري گروه علوم تجربي تا رتبه ۵۰۰ كشوري در آزمون سراسري كنكور (با معرفي سازمان سنجش آموزش كشور).
ب – دارندگان مدال طلا، نقره و برنز كشوري از المپيادهاي علمي دانش‌آموزي (با معرفي وزارت آموزش‌وپرورش)
ج – برگزيدگان حائز رتبه‌هاي اول تا سوم نهايي جشنواره رازي، جشنواره‌هاي خوارزمي (درزمينهٔ علوم پزشكي) با معرفي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي و گروه غيرپزشكي با معرفي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري.
د – مالكان ابداع يا اختراع ثبت‌شده با تائيد معاونت تحقيقات و فن‌آوري وزارتخانه‌هاي مربوطه.
ه – دانشجويان نمونه كشوري گروه پزشكي با معرفي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي و رشته‌هاي غيرپزشكي با معرفي وزارت علوم تحقيقات و فناوري.
ح- دانشجويان پژوهشگر برجسته به تأييد شوراي پژوهشي دانشگاه و بر اساس دستورالعملي كه از سوي معاونت تحقيقات و فناوري وزارت تدوين و به دانشگاه‌ها اعلام گرديده است.

منابع :

۱- Association of American Medical Colleges. American Medical College Application Service, Member Medical Schools.2006. Available at http://www.aamc.org/students/amcas (accessed June 5,2007)

۲- University Metrics– Global University Rankings. Shanghai Jao Tong University international ranking. Available at http://www.universitymetrics.com/tiki. index.php (accessed June 5, 2007)

۳-http://www.sid.ir/fa/vewssid/j_pdf/57113860201.pdf