تلفن همراهتان زنگ می خورد، صدای آنسوی خط خود را خبرنگار یکی از خبرگزاریها معرفی میکند و نظرتان را درباره یک مساله پزشکی میپرسد؛ چه میکنید؟ کیست که از مصاحبه با یک رسانه گریزان باشد؛ پس اگر دستتان آزاد باشد و در موقعیت محدود کنندهای نباشید، بدون شک تلفن را قطع نخواهید کرد. اما در واکنش به سوالات خبرنگار چه میکنید؟ ضربان قلبان بالا میرود و به لکنت میافتید؟ سوالات خبرنگار را میپرسید و از او می خواهید چند دقیقه دیگر برای شنیدن پاسخها تماس بگیرد یا فیالبداهه پاسخش را میدهید؟
مصاحبه به چهره شدن و معروفیت افراد کمک میکند و کیست که به کسب وجهه اجتماعی و صنفی بیشتر علاقهمند نباشد؟
اگر گاه بهدلیل سابقه علمی یا جایگاه مدیریتی، مورد توجه رسانهها و خبرگزاریها قرار میگیرید یا دوست دارید رسانهها به سراغ شما بیایند و گفتگوی شما بازتاب مطلوبی داشته باشد، راهکارهای زیر را برای موفقیت در یک مصاحبه مطبوعاتی به شما پیشنهاد میدهیم.
چه کسانی ممکن است سراغ شما بیایند
– در ایران یک خبرگزاری تخصصی پزشکی (سینا) فعالیت میکند. تعدادی از خبرگزاریهای غیر تخصصی نیز سرویس پزشکی دارند (فارس، ایسنا و ایرنا) و چند خبرگزاری دیگر در سرویسهای مرتبط به تولید خبرهای حوزه پزشکی فعالند (مهر، ایلنا، پانا و …). انبوهی از روزنامهها و مجلات نیز به شکل تخصصی یا غیر تخصصی به حوزه پزشکی میپردازند و ممکن است برای نظرخواهی درباره یک مساله پزشکی به سراغ شما بیایند. اما معمولا سایتها چندان در تولید خبر فعال نیستند و بیشتر مطالب نشریات و خبرگزاریها را بازتاب میدهند.
– مردم معمولا مطالب خبرگزاریها را نمیخوانند و مخاطب مستقیم خروجی آنها نشریات و دیگر رسانههایند. اما نشریات و مخصوصا مجلات تخصصی پزشکی، مطالب پزشکی را بیواسطه به مردم و اعضای جامعه پزشکی عرضه میکنند.
اگر مشتاقید با شما مصاحبه کنند
– بعید نیست شما کسی باشید که به دلیل وجه علمی و صنفی، خودتان را لایق انجام مصاحبه بدانید اما تا امروز نماینده هیچ نشریه یا خبرگزاریای سراغ شما نیامده است یا کمتر از حدی که بخواهید این اتفاق میافتد. در قدم اول تلاش کنید تا خودتان سراغ نشریات و خبرنگاران بروید. اگر دستاندرکار یک برنامه علمی یا صنفی هستید یا پست اداری و دانشگاهی دارید، به سادگی میتوانید با کمک واحد روابط عمومی یا بیواسطه در مورد برنامه و فعالیتهاتان با خبرگزاریها در ارتباط باشید و خبررسانی کنید. خبر خود را از طریق نمابر به دست خبرگزاری برسانید یا خبرنگار انها را برای یک نشست مطبوعاتی دعوت کنید.
– میتوانید به شکل فردی با یک رسانه ارتباط برقرار کنید. در این راه میتوانید از دوستان و همکاران رسانهایتان کمک بگیرید تا واسطه برقراری ارتباط شما باشند. یا در موقعیتهایی مانند برگزاری یک همایش، که خبرنگاران در محل حضور دارند، سراغ آنها بروید.
– انجام مصاحبه به شکل یک رپورتاژ آگهی نیز صورتی از فعالیت اقتصادی برخی نشریات است که چنین امکانی را برای مشتاقانش فراهم میکند.
– اگر هیچکدام از این اتفاقها نیافتاد، در نهایت خودتان دست به قلم باشید و منت مصاحبه کننده را نکشید! بسیاری از نشریات از همکاری یک پزشک خوشقلم استقبال خواهند کرد.
اگر برای اولین بار با یک رسانه گفتگو میکنید
– بهتر است ابتدا سوالات را دریافت کنید و زمان بخواهید تا در مورد پاسخ آنها تامل کنید. پاسخ فیالبداهه و درست به سوالات خبرنگاران، تنها از عهده افراد با تجربه و کارکشته برمیآید.
– سعی کنید در مورد سوژه گفتگو پیش از انجام مصاحبه مطالعه کنید تا اطلاعاتتان به روز باشد.
– تلاش کنید حرف تازهای برای گفتن داشته باشید تا نهتنها خبرنگار، که مخاطبان نشریه را نیز به سمت خود جذب کنید.
– اگر مصاحبه کننده یک خبرنگار غیر تخصصی است و انتخاب سوژه را بر عهده خودتان گذاشته است، برای گفتگو یک سوژه جذاب انتخاب کنید. گفتگوی شما میتواند حول یک بیماری یا مسالهی پزشکی باشد و توصیه شما برای پیشگیری یا ارایه راهکاری برای درمان.
– از زاویه دید یک خبرنگار به مسایل نگاه کنید و ببینید کدام نکتهها در حرفه شما ارزش خبری دارند و میتوان با محور آنها یک گفتگو را شکل دارد.
– در حوزههایی وارد شوید که در تخصص شماست چراکه علاوه بر مردم عادی، ممکن است بسیاری از همکارانتان نیز مصاحبه شما را ببینند و در مورد شما و گفتههاتان قضاوت کنند. توصیه میکنیم تنها در صورتی درباره مسال پر چالش صنفی اظهار نظر کنید که جایگاه صنفیتان ایجاب کند.
– طرح سوژههای چالشبرانگیز موجب انعکاس بیشتر گفتگو در رسانهها و مخصوصا سایتهای خبری خواهد شد اما توجه داشته باشید این بازتاب همیشه مثبت نیست و اگر در انتخاب سوژه و حتی کلمات دقت نکنید ممکن است همه چیز بر علیه شما تمام شود. به عنوان مثال حدود یک سال پیش مصاحبهای با موضوع ورود ایمپلنتهای دندانی چینی به ایران بازتاب وسیعی در رسانههای ایرانی داشت. مصاحبه شونده مدیر یک شرکت وارد کنندهی ایمپلنت بود که نه تنها هیچ وجاهت علمی برای اظهار نظر درباره عوارض جراحی ایمپلنت نداشت، که ادعای کاذب او درباره ورود ایمپلنتهای غیر استاندارد به ایران، پای وزارت بهداشت و مراجع قانونی را نیز به میان کشید.
– انتظار نداشته باشید اولین مصاحبه شما بازتاب وسیعی در رسانهها داشته باشد و در گفتههای وزیر بهداشت یا رییس انجمن جراحان به آن توجه شود. تبدیل شدن به یک چهره رسانهای اتفاقی تدریجی است که در طول زمان با افزایش تعداد مصاحبهها رخ میدهد.
اگر برای مردم صحبت میکنید
– اگر بناست مخاطب صحبتهای شما مردم باشند، گفتههای شما باید تا حد امکان ساده و قابل فهم باشد و از به کار بردن عبارتهای علمی و اصطلاحات انگلیسی پرهیز کنید. اما در عین حال ساده سازی مطلب نباید به اعتبار علمی آن خدشه وارد کند، حتی اگر مصاحبه کننده تلاش کند از شما پاسخهای اکید آری یا نه دریافت کند
– سوالات رایج مردم در حوزه تخصصی خود را مبنای گفتگو قرار دهید و سعی کنید گفتههای شما کلید کشف گوشهای از علم پزشکی برای مردم مشتاق باشد.
– طرح هر موضوع زمان خاص خود را میطلبد، مثلا پیشکشیدن حرف سرماخوردگی در تابستان چندان مناسب نیست.
– اگرچه ممکن است گفتههای شما عامیانه باشد اما باید با پشتوانه علمی باشد تا بر اعتبار علمیتان خدشهای وارد نکند.
چند توصیه کاربردی
– از آنجا که احتمالا در میان گفتهای شما عبارتهای تخصصی به کار می رود، در حد امکان جواب سئوالات را مکتوب بنویسید تا خطای انتشار کمتر باشد. و حتی یک گام بیشتر؛ سعی کنید در تنظیم متن با مصاحبه کننده تعامل کنید و تاحد امکان، متن تنظیم شده را قبل از انتشار بررسی کنید.
– در معرفی مارکهای تجاری احتیاط کنید تا انگ طرفداری از یک کمپانی و دشمنی با دیگری به سمت شما نشانه نرود.
– در موارد مورد اختلاف، نظرات متنوع را ذکر کنید ، سپس نظر خود را بیان کنید.
– یک CV آماده از خود داشته باشید و به رسانه مصاحبه کننده تحویل دهید.