پلاستیک و مواد پلاستیکی جزء لاینفک زندگی امروزی است. معمولا در صنایع غذایی از ظروف پلاستیکی برای بسته بندی مواد غذایی استفاده می شود، حتی در خانه نیز مواد پلاستیکی نقش بسیار مهمی در ذخیره سازی و بسته بندی مواد غذایی دارند. سوالی که در این رابطه مطرح میشود اینست: آیا پلاستیکی مورد استفاده در صنایع غذایی برای انسان مضر است یا خیر؟
وجود بیس فنول آ (BPA) در ترکیب مواد پلاستیکی ایمن بودن استفاده از مواد پلاستیکی در صنعت موادغذایی را به چالش کشیده است. سالها قبل تصور میشد که (BPA) ماده ای کاملا ایمن و بی خطر است ولی امروزه سوالات زیادی در رابطه با این مواد و بی خطر بودن آن مطرح است که تردید در ایمنی استفاده از مواد پلاستیکی را در پی داشته است.
در بسته بندی مواد غذایی با پلاستیکها احتمال انتقال ترکیبات موجود در پلاستیک به غذا ولو به مقدار اندک وجود دارد. این انتقال در بسیاری از موارد اجتناب ناپذیر است.گرم کردن غذا در ظروف پلاستیکی بر میزان این انتقال می افزاید.
استفاده گسترده از مواد پلاستیکی به علت ایمن بودن آنها نیست بخاطر اینست که غیرایمن بودن آنها به اثبات نرسیده است.
دو ترکیب موجود در پلاستیکها به نامهای بیس فنول و ترکیباتی از خانواده فتالات ، تحت بررسی قرار گرفته اند.
بیس فنول در پلاستیکهای سبک وزن نظیر شیشه شیر نوزاد و بطری های آب، بکار میرود. بیس فنول علاوه بر این در قوطی های کنسرو هم یافت شده است.
بیس فنولی که از طرق مختلف وارد بدن میشود معمولا در خون نود درصد افراد قابل اندازه گیری است. در میان ترکیباتی که از طریق مواد پلاستیکی وارد بدن میشوند بیس فنول بیشتر از بقیه بر روی بدن تاثیر میگذارد و معمولا اختلالات هورمونی-نظیر هورمون استروژن- را در پی دارد.
به همین دلیل مطالعات بیشتری بر روی این ترکیب انجام گرفت. در مطالعات حیوانی انجام یافته دانشمندان به این نتیجه رسیدند که تاثیرات منفی بیس فتنولها بسیار کمتر از حدی است که قبلا تصور میشد.
با این حال باید تا حد امکان از مواجهه با ترکیباتی این چنینی که خطرناک یا بی خطر بودن آنها به طور کامل اثبات نشده است جلوگیری کنیم. به این منظور جهت کم کردن اثرات منفی احتمالی بیس فنولها اقدامات زیر ضروری است:
- اجتناب از مصرف موادغذایی کنسرو شده و منجمد .
- پیروی از رژیم غذایی سالم. مواد غذایی تازه حاوی مواد مغذی بیشتر و سدیم کمتر
- شیر دادن مادر به نوزاد و عدم استفاده از شیشه های شیر
- اجتناب از بطری های آب ساخته شده از پلی کربنات
فتالات ها هم با ایجاد اختلال در هورمون تستوسترون و با تاثیر بر روی اسپرم سلامتی انسان را به خطر می اندازند. فتالاتها معمولا جزو ترکیبات موجود در ظروف تفلونی هستند.
برای اجتناب از تاثیرات مضر این ترکیبات و ترکیبات شیمیایی دیگر توصیه های زیر را جدی بگیرید:
- ظروف آشپزی نچسب خود را در دماهای بسیار بالا مورد استفاده قرار ندهید.
- ظروف تفلون و نچسب را در دماهای بالای ۵۰۰ درجه در فر قرار ندهید.
- ظروف آشپزخانه خود را از مواد کم خطر مثل چدن انتخاب کنید.
- از مایکروویو کمتر استفاده کنید.
و برای کاهش اثرات منفی ناشی از ترکیبات موجود در پلاستیکها به موارد زیر توجه کنید:
- استفاده از بسته بندی کاغذی بجای بسته بندی پلاستیکی در مایکروویو
- عدم استفاده از ظروف پلاستیکی در مایکروویو
- استفاده از ظروف شیشه ای بجای استفاده از ظروف پلاستیکی
- عدم استفاده از پلاستیکهایی که روی آنها عدد سه یا هفت نوشته شده است. این پلاستیکها بازیافتی هستند. پلاستیکهای شماره یک بعنوان بطری آب استفاده می شوند و یکبار مصرف هستند.
- استفاده از بطری های شیشه ای بجای بطری های پلاستیکی
- دور انداختن پلاستیکهای فرسوده و خش دار
