طب سنتی؛ چرا باید احتیاط کرد؟

هر روز مطلب درمانی تازه‌ای در صفحات زرد اینترنت می‌خوانیم؛ از درمان سرطان با آبلیمو گرفته تا شفای سنگ صفرا با ترنجبین و بهبود ناراحتی قلبی با سیر و سکنجبین. معمولاً پشت اکثر این شایعات اینترنتی هم نامی از ابن سینا به چشم می‌خورد. اما این همه ادعا از کجا می‌آید و چرا باید در مورد آن احتیاط کرد؟

طب سنتی مجموعه ‌ای است از دانسته‌ها، مهارت‌ها و اعمال که بر پایه نظریه‌ها، باورها و تجربه‌های بومی فرهنگ‌های مختلف است، خواه که قابل شرح باشد یا نباشد، که در بهداشت و نیز پیشگیری، تشخیص، بهبود و مداوای بیماری‌های جسمی و ذهنی مورد استفاده قرار می‌گیرند. طب سنتی در کشورهای آسیایی و افریقایی بویژه در پیشگیری اولیه از بیماری های گوناگون رونق بسیاری دارد.

در مقابل طب سنتی، طب نوین قرار دارد که بر اساس یافته های علمی و با آزمایش های دقیق و با آگاهی از ساختار بدن انسان و مکانیزم های بیماری، به درمان می پردازد.

در ایران به عنوان کشوری کهن و پهناور طب سنتی جایگاه خاصی دارد. اغلب توصیه های بسیاری را از دوستان و اطرافیان در مورد مصرف فلان غذا و داروی گیاهی و غیره دریافت می کنیم و مدعیان بر این باورند که با گیاهان و دانه ها و غذاهای متفاوت می توانند معجزه سلامتی بیافرینند. اما مشکل این گونه ادعا ها و طب سنتی چیست؟

طب سنتی بر پایه تجربیات افراد در طی سالیان متمادی بدست آمده و شاید در گذشته که روش های تحقیقی وجود نداشتند بهترین راه و یا به عبارت دیگر “تنها راه” پیشگیری و درمان به حساب می آمدند اما امروزه بسیاری از این روش ها بی اثر یا حتی مضر تلقی می شوند. در پزشکی نوین برای اینکه یک روش درمانی یا دارو به استفاده عمومی برسد باید از مراحل بسیاری بگذرد. (حقایق علوم بهداشتی- پزشکی چگونه اثبات می شوند؟) داروهایی که در بازار عرضه می شوند پس از آنکه در آزمایشگاه از مراحل مختلف می گذرند باید وارد فازهای بالینی شوند و بعد از تحقیقات کافی و بدست آمدن آمار دقیق از اثرات مثبت و حتی عوارض جانبی آنها اجازه آن را میابند که وارد بازار شوند و در اختیار عامه مردم قرار گیرند. این مهمترین دلیل برای آن است که داروها و روش های درمانی سنتی قابل اطمینان نیستند: “این روش ها تست نشده اند و از نحوه اثر آنها اطلاعات دقیقی در دسترس نیست.”

هرچند در علم نوین سعی بر آن هست تا طب سنتی و روش های آن مورد آزمایش قرار گیرند تا در صورت مفید بودن، مورد استفاده قرار گیرند اما هنوز بسیاری از روش های سنتی می توانند خطرناک باشند. سازمان جهانی بهداشت بر این باور است که ” هنوز به میزان زیادی تحقیقات آزمایشگاهی و بالینی نیاز است تا بتوان بی خطر بودن و اثر بخشی طب سنتی را تایید کرد.”

افزایش هزینه های درمان های مدرن و گاهی بی اعتمادی به علم نوین پزشکی بخاطر تجربیات تلخ گذشته، باعث می شود عده ای به طب سنتی رجوع کنند. “جملاتی از قبیل اینکه “استفاده از فلان داروی گیاهی یا خوراکی اگر سود نداشته باشد مضر هم نیست” از زبان کسانی که بدون اطلاع از ضرر و زیان های طب سنتی، آن را بیان می کنند بی شک مغلطه است.

به یاد داشته باشید طب سنتی می تواند برای شما ایجاد خطر کند. اگر دچار یا در معرض خطر بیماری خاصی هستید خود را به طب سنتی نسپارید. دوستان و آشنایان شما شاید دلسوزتان باشند اما بی اطلاعی آنها از علم پزشکی می تواند برای شما خطر آفرین باشد و تاخیر در درمان می تواند اثرات جبران ناپذیری بر سلامت شما یا عزیزانتان بگذارد. به یاد داشته باشید که علم نوین پزشکی در یک قرن گذشته طول عمر انسان را به حدود دو برابر افزایش داده است و کیفیت زندگی مردمان را بهبود بخشیده است. اگر طب سنتی کارکرد موثری (با این همه ادعایی که نسبت به آن می شود) داشت، باید در طی هزاران سال که از قدمت آن می گذرد اثرات بیشتری بر سلامت و طول عمر انسان می گذاشت!

منبع: گمانه