تاریخچه تقلب در آزمون رزیدنتی

مقدمه : بحث تقلب در رزیدنتی سالهاست که نقل محافل پزشکان است. این بحثها کمابیش بوده اما با ماجرای سال ۸۸ و ابطال آزمون در آن سال، ابعاد جدیدی به خود گرفت. هرچند که نتیجه نهایی آن تقلب و سرنوشت عاملین فروش و خریداران سوال هنوز مشخص نشده است. 

مطلبی که می خوانید چند سال پیش توسط دکتر شایان امین برای بررسی تاریخچه تقلب در آزمون رزیدنتی گردآوری شده اما هنوز هم تازگی خودش را دارد. با هم قسمتی از این تاریخ پر تب و تاب را مرور می کنیم:

داستان تقلب و تخلف در هر آزمونی عمری به درازای همان آزمون دارد. آزمون پذیرش دستیاری رشته های مختلف علوم پزشکی را نیز نمی توان از این قاعده مستثنی نیست. پزشکان عمومی شرکت کننده داوطلب ورود به رشته های تخصصی پزشکی هر ساله در حوالی اسفند ماه در آزمونی شرکت می کنند که به لحاظ شرایط  کم از کنکور ندارد. در سال های اخیر، افزایش شمار دانش آموختگان پزشکی عمومی و افت شرایط کاری و اجتماعی پزشکان عمومی، کار را به آنجا رسانده است که بسیاری از ایشان، حتی در سن بالا و علی رغم مشغله های کاری و خانوادگی، برای تغییر وضع معیشتی چاره ای جز شرکت تلاش برای ادامه تحصیل و ژیوستن به جرگه متخصصان نمی بینند.

اما رقابت فشرده میان داوطلبان این آزمون بسیاری از آنها را به صرافت استفاده از راه های کوتاه تر و ساده تر برای راهیابی به دوره های تخصصی می اندازد که یکی از آنها تقلب و خرید تعداد یا تمام سوال های آزمون است. اگرچه تاکنون هیچ فردی از جمع مسئولان و متولیان برگزار کننده این آزمون رسما چنین اتفاقی را تایید نکرده است،  نحوه برگزاری و احتمال تقلب در این آزمون بارها و بارها اعتراض شرکت کنندگان در دوره های مختلف آزمون را برانگیخته. در برخی دوره ها این اعتراض ها چنان جدی بود که به رسانه ها کشیده شد و حتی پای مجلس و دولت را نیز به میان کشید. داستان تقلب در آزمون دستیاری پزشکی داستان پرفراز و نشیبی است که مرور آن همزمان با برگزاری سی و پنجمین دوره آن در هفته دوم اسفند ماه خالی از لطف نخواهد بود.

تقلب با خط کش در آزمون بیست و ششم!

آنطور که از شواهد و مدارک بر می آید تقلب در آزمون دستیاری از سال ۷۷ شکل وسیع و سازمان یافته ای به خود گرفت. در این سال از بین ۲۰۰ سوال امتحان ۱۵۰ سوال به شکل هوشمندانه ای نشاندار شده بودند. فاصله کوچک میان خط فاصله با اولین حرف در یکی از گزینه های چهارگانه پاسخ صحیح را مشخص می کرد. به این ترتیب پزشکانی که با اطلاع قبلی، در عوض برخورداری از معلومات، با یک خط کش به سر جلسه رفته بودند، به راحتی توانستند با کسب نمرات درخشان در این آزمون به رشته های لوکس دستیاری راه پیدا کنند.

تصویر یک: به فاصله بین خط فاصله ها تا شروع جواب نگاه کنید. پزشکانی که با اطلاع قبلی، در عوض برخورداری از معلومات، با یک خط کش به سر جلسه رفته بودند، به راحتی توانستند با کسب نمرات درخشان در این آزمون به رشته های لوکس دستیاری راه پیدا کنند!

به استناد برخی شواهد تایید نشده، از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰ فروش سوالات آزمون دستیاری به شیوه های دیگر ادامه یافت و هر داوطلب بسته به حجم پول پرداخت کرده، تعدادی از سوالات را تحویل می گرفت. فروشندگان سوالات با اطلاعات دقیقی که از اطلاعات فردی پزشکان داوطلب، نظیر محل سکونت و شغل و میزان درآمد والدین در اختیار داشتند، اقدام به شناسایی مشتریان خود و فروش سوالات کردند.

اما در سال ۱۳۸۱ اتفاق دیگری افتاد. بنا به ادعای برخی منابع غیر رسمی، در این سال از میان ۱۱۵۰ سهمیه دستیاری، نام ۱۰۷ نفر از داوطلبان خط خورد و نام های دیگری جایگزین آنها شد. این اتفاق زمانی به چشم آمد که برخی از داوطلبان با نمره کمتر از سد آزمون دستیاری گذشتند و پزشکانی با نمره بالاتر از این توفیق باز ماندند. در پاسخ اعتراض گسترده داوطلبان مسئولان برگزار کننده اشتباه نرم افزاری کامپیوتر تصیح کننده پاسخ نامه را دلیل این اتفاق دانستند. اما متاسفانه به دلیل عدم امکان بازبینی و تصیح اشتباهات، پزشکان معترض در احقاق حق خود ناکام ماندند.

و اینک آزمون سی و یکم

سی و یکمین دوره آزمون دستیاری پزشکی از همان ابتدا شرایط دیگرگونه ای داشت. درحالیکه شمارش معکوس برای برگزاری آزمون در بهمن ماه آغاز شده بود، وقوع زلزله مرگبار در شهر بم لایه های مختلف اجتماع و از جمله جامعه پزشکی کشور را تحت تاثیر قرار داد. مسئولان دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت با توجیه وقوع زلزله بم، آزمون را به اسفند ۸۲ موکول کردند. اسفند ماه سر رسید و آزمون برگزار شد. اما انتشار کلید پاسخ نامه آزمون اعتراض جمع کثیری از پزشکان شرکت کننده را بر انگیخت.

از میان ۲۰۰ سوال طرح شده برای آزمون دستیاری ۲۳سوال دارای بیش از یک پاسخ صحیح بودند و برای ۱۰سوال ۴پاسخ صحیح اعلام شد! نکته جالب اینکه در تصیح پاسخ نامه هیچ یک از این سوالات حذف نشد و برای افرادی که به هیچ یک از این ۱۰سوال پاسخ نداده بودند، هیچ نمره ای منظور نشد اما کسانی که یکی از گزینه های موجود را در پاسخ نامه علامت زده بودند، نمره سوال را کسب کردند. اگرچه بر اساس شاخصهای استاندارد جهانی هر ‌آزمونی که حداقل ۵درصد سوالات آن اشکال داشته باشد باطل است و نتایج آ‌ن معتبر نیست، بنابر نظر دبیر شورای علوم پزشکی و تخصصی ۱۱ درصد سوالات این آزمون دارای اشکال بودند. اما درحالیکه بسیاری از شرکت کنندگان خواستار ابطال آزمون دستیاری پزشکی شدند، مسئولان وزارت بهداشت زیر بار چنین خواسته ای نرفتند.

در کنار درصد بالای سوالات مخدوش، خبرهای غیر رسمی از  احتمال تخلف و فروش گسترده سوالات آزمون دستیاری چنان قوت گرفت که دیگر از سوی جامعه پزشکی قابل چشم پوشی نبود و اعتراض شدید و گشترده ایشان را برانگیخت. اعتراض ها منجر به واکنش های مختلف از سوی جامعه پزشکی و  تحصن های اعتراض‌آميز در دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور و از جمله تهران شد. همزمان با اولين تحصن اعتراض‌آميز نسبت به آزمون پذيرش دستياري، دبيرخانه پيگيري تخلفات سي‌ويكمين دوره آزمون دستياري در بسيج دانشجويي دانشگاه‌هاي تهران و علوم پزشكي تهران تشكيل شد.

تصویر دوم: از میان ۲۰۰ سوال آزمون سال ۸۲، ۲۳سوال دارای بیش از یک پاسخ صحیح بودند و برای ۱۰سوال ۴پاسخ صحیح اعلام شد!

اعتراض جامعه پزشکی تا تحصن مقابل مجلس ادامه یافت. كميسيون بهداشت و درمان مجلس هفتم برای پیگیری ماجرا دکتر پزشکیان، وزیر وقت بهداشت، را برای پاسخ گویی در این مورد به مجلس فراخواند و در ادامه کمیته ای برای تحقیق و تفحص تشکیل داد. اما با وجود انتشار اخبار غیر رسمی از ابعاد گسترده تخلف در ازمون دستیاری، مسئولان وزارت بهداشت همچنان بر سلامت این آزمون تاکید داشتند و احتمال هرگونه خدشه به آن را رد می کردند. آنچنان که دبیر شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت در مهرماه سال هشتاد و سه اعلام کرد: هیچ مدرک محکمه پسندی برای وجود تقلب و تخلف در آزمون دستیاری ارایه نشده است.

مسعود پزشکیان، وزیر وقت بهداشت نیز در پاسخ به سوال نمایندگان در صحن علنی مجلس نیز احتمال هرگونه تخلف در آزمون را رد کرد و مدعی شد: در صورت وجود حتی يك مورد تخلف، آزمون دستياری را ابطال خواهم كرد.

پرونده تقلب در آزمون سال ۸۲ با وجود پیگیری كميته تحقيق و تفحص مجلس شوراي اسلامي پس از گذشت ۶ماه به دلیل عدم همکاری و میل به پاسخ گویی مسئولان وزارت بهداشت بی نتیجه ماند و پرونده‌هاي موجود در سيستم قضايي كشور بلوكه شد. حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی به عنوان ضابط این پرونده نتوانست نتیجه‌ای دال بر شناسایی شخصی به عنوان عامل افشای سوالات بگیرد و گزارش ارائه شده حکایت از ادعای کذب برخی افراد مبنی بر در اختیار داشتن سوالات به قصد اخاذی داشت. جالب اینکه در این میان بنا به ادعای برخی افراد مطلع مسئول برگزاری امتحان دستیاری نیز با اعطای بورس مطالعاتی به کشور کانادا اعزام شد.

اعتراض به جزییات آزمون سال ۸۲ همچنان ادامه داشت. سعید مرتضوی در همایش “سرانجام آزمون دستیاری ” با بیان اینکه پرونده ای که در خصوص تخلف در آزمون دستیاری تخصصی پزشکی دادسرا تشکیل شده همچنان مفتوح است، گفت: از آنجا که وظیفه قوه قضائیه رسیدگی به جرم است بنابراین اگر دلایل و مدارک مستند به دادسرا اعلام شود آن وقت قوه قضائیه باید به آن رسیدگی کند اما اینکه کیفیت سوالات پایین بوده و درباره سهمیه ها مشکل وجود دارد به مجلس مربوط می شود و آنها باید این مشکلات را حل کنند.

وی در خصوص تایید و یا عدم تایید مخدوش بودن و یا سلامت این آزمون گفت: زمانی می توانیم بگوییم که در این آزمون جعل و فروش صورت گرفته است که متهم را بگیریم و موضوع توسط نهادها گزارش شود که تا کنون متهمی گرفته نشده است.

وی در عین حال افزود: ممکن است در این آزمون فروش سوالات و یا تقلب صورت گرفته باشد که از آنها اطلاع نداشته باشیم پس نمی توانیم بگوییم که هیچ تقلب، جعل و فروش سوالات صورت نگرفته اما آنچه در این درباره می توان گفت این است که یک پرونده در دادسرای فرودگاه بر اساس تماس فردی که مدعی فروش بود، تشکیل شده است که این پرونده به اطلاعات نیروی انتظامی ارجاع و بررسی های لازم انجام شده و تا کنون این پرونده مفتوح است و بر اسا س اطلاعات جرم مطرح در آن اخاذی نزدیک بوده است.

مرتضوی در خصوص دومین پرونده که هنوز هم بسته نشده است گفت: این پرونده با معرفی موردی از سوی رئیس پزشکی قانونی مطرح شد که یکی از کارمندان پزشکی قانونی در شهرستان مشهد در خصوص تقلب و لو رفتن سوالات اطلاعاتی دارد که با تحقیقات قوه قضائیه مشخص شد که قرار شده بود فردی از تهران در ازای دریافت مبلغ هشت میلیون تومان سوالات آزمون دستیاری را در اختیار این پزشک قرار دهد اما چون این پزشک نمی تواند به آنها اطمینان کند از این کار منصرف می شود.

درحالیکه تحقیقات حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی به عنوان ضابط این پرونده به بن بست خورده بود با تقاضای بسیج دانشجویی و جامعه پزشکی و توجه به عملکرد های موفقیت آمیز گذشته و توانایی بالای در کشف جرم، مجموعه حفاظت اطلاعات ستاد مشترک سپاه پاسداران، به عنوان ضابط قضایی جدید در امر پیگیری این پرونده وارد عمل شد.. با ورود حفاظت اطعات سپاه به پرونده داستان پیگیری تخلفات آزمون دستیاری وارد فاز تازه ای شد و مدارک قاطعی دال بر تقلب در آزمون سال ۸۲ به دست امد.

شواهد نشانگر ان بود که طیف فروش سوالات آزمون از گروههای ۴۰-۲۰ سوالی و موضوعی (زنان، اطفال، جراحی و…)، تا فروش سری تقریبا کامل سوالات حدود ۱۸۰ سوال از ۲۰۰ سوال متغییر بوده است. سوالات آزمون به صورت فردی ۳۰ میلیون تومان فروش رفته و به صورت گروهی نیز در قبال آن تا ۶۰میلیون تومان پول پرداخت شده است.

اما نکته جالب توجه ادعای دبیرخانه پیگیری آزمون دستیاری بسیج دانشجویی بود، بر اساس مدارک موجود مسئولان دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی قبل از برگزاری آزمون در بهمن ماه ۱۳۸۲ در جریان فروش سوالات قرار داشته‌اند و به همین دلیل با توجیه وقوع زلزله بم، آزمون را به اسفند ۸۲ موکول کردند و از آنجا که می‌دانستند سوالات در اسفند ماه ۸۲ هم لو رفته است برای توجیه بالا بودن سطح نمرات آزمون ،  ‌ضمن خودداری در اعلام کلی نمرات آزمون،( ۲۳ سوال، ۵/۱۱ درصد افزایش میانگین داشت) سوالات آزمون را دو گزینه‌ای و چهار گزینه‌ای اعلام نمودند در حالی که بر اساس نظر متخصصان و مراجع مطلع بسیاری از این ۲۳ سوال تنها یک گزینه صحیح دارند که این خود تخلف دیگری است که اصل آزمون را زیر سوال می‌برد .

یکی از اعضای كميته تحقيق و تفحص مجلس شوراي اسلامي از آزمون دستياري نیز در یک مصاحبه خبری گفت: فروش سؤالات آزمون دستياري سال گذشته اكنون كاملا محرز شده و شواهد زيادي داريم كه حتي يك پزشك ، خانه ۳۰ ميليون توماني خود را فروخته و با پول آن سئوالات آزمون دستياري را خريده است.

التهاب در جامعه پزشکی و تعویق آزمون

با کشف و شناسایی تعدادی از عوامل تخلف در آزمون، با دستور بازپرس نسبت به احضار و جلب متهمان اقدام شد که یکی از مسئولان حراست وزارتخانه نیز جزء دستگیرشدگان بود. با اقرار متهمان تعداد زیادی از پذیرفته شدگان ازمون سال ۸۲ به تقلب و خرید سؤال اذعان کردند. با به دست امدن مدارک قاطع دال بر تقلب، نمایندگان مجلس خواهان تعویق امتحان سال ۱۳۸۳ تا بررسی کامل امتحان سال ۱۳۸۲ شدند. اما درحالیکه بخشی از جامعه پزشکی از خبر تعویق آزمون ۸۳ تا روشن شدن سرنوشت آزمون سال گذشته استقبال کردند، مسئولان وزارت بهداشت در برابر این تقاضای نمایندگان موضع گیری کردند و حتی وزیر بهداشت مخالفت صریح خود را با تعویق آزمون اعلام کرد.

همزمان با نزدیک شدن به تاریخ آزمون دستیاری سال ۸۳، انتشار اخبار ضد و نقیض در مورد تعویق تاریخ آزمون و موضع گیری شخصیت ها هر روز بر التهاب فضای جامعه پزشکی می افزود. مثلا درحالیکه عضو كميسيون اصل ۹۰ مجلس از ادامه بررسی تحلفات آزمون دستياری سال ۸۲ و به دست آمدن مداركی دال بر تخلف در آزمون دستياری سال ۸۱ خبر می داد، معاون اشتغال و رئیس دفتر وزارتی وزارت بهداشت در گفتگو با رسانه ها اعلام میکرد: با وجود گذشت یکسال از بیان اتهام تخلف و خرید و فروش سوالات آزمون دستیاری تاکنون حتی یک پرونده قضایی و شکایت حقوقی در این زمینه مطرح نشده است. بی شک داوطلبان بلاتکلیف و مستاصل آزمون سال ۸۳، برزگ ترین قربانی این شرایط بودند.

در نهایت با فشار نمایندگان مجلس وزارت بهداشت تسلیم شد تا در بیست و هفتم دی ماه ۸۳ خبرگزاری ها اعلام کنند: آزمون دستياری پزشکی امسال برگزار نخواهد شد. دليل به تعويق افتادن اين آزمون از سوی مسوولان وزارت بهداشت ابراز همدردی با زلزله زدگان بم ، درگير بودن عده ای از پزشکان با طرح واکسيناسيون سرخجه و حضور تعدادی از پزشکان در مراسم حج اعلام شد. اطلاعيـــه دبيرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی که در همان روز منتشر شد آمده بود: با عنايت به پيشنهاد برخی از نمايندگان محترم مجلس شورای اسلامی مبنی بر به تعويق افتادن  زمان آزمون سی و دومين دوره پذيرش دستيار تخصصی بالينی و موافقت مقام محترم وزارت بدينوسيله اعلام می گردد تاريخ برگزاری آزمون و دستورالعمل هماهنگی های بعدی متعاقباٌ اعلام خواهد شد.

اما کش و قوس بر سر تاریخ جدید آزمون دستیاری تا یک ماه بعد ادامه یافت تا  صدای اعتراض بسیاری از اعضای جامعه پزشکی در خصوص تغيير پی در پی زمان برگزاری آزمون دستياری تخصصی و تبعات منفی آن در جامعه پزشكی بلند شود. در نهایت در بیست و دوم بهمن ماه، عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس هفتم اعلام کرد: وزير بهداشت بالاخره به دستور رئيس مجلس برای تعويق تاريخ آزمون دستياری پزشكی پاسخ مثبت داد. رسانه ها اعلام کردند آزمون دستياری پزشكی، ارديبهشت‌ماه برگزار می‌شود.

انتشار اخبار تازه و تعویق دوباره آزمون

با تحویل سال ۸۳ و نزدیک شدن زمان آزمون دستیاری بار دیگر بازار شایعات و اخبار ضد و نقیض در خصوص احتمال تعویق دوباره زمان آزمون داغ شد. در روزهای پایانی فروردین ماه بازپرس پرونده تخلفات آزمون دستیاری در گفتگو با رسانه ها خرید و فروش و تخلف در برگزاری آزمون دستیاری ۸۲ را کاملا محرز است و از اعتراف یکی از دلالان شناسایی به کسب درآمد ۹۰ میلیون تومانی از راه فروش سوالات آزمون دستیاری خبر داد. در مقابل دکتر مسعود پزشکیان با انتقاد از بازی رسانه ای پیرامون تخلف در آزمون دستیاری گفت: پرداختن به موضوع تخلفات آزمون دستیاری در شرایطی که هنوز هیچ جرمی اثبات نشده به صلاح جامعه نیست و بهتر است به جای پرداختن به این موضوع اجازه دهیم داوطلبان دستیاری در شرایط آرام و مطمئن درسشان را بخوانند.

در همین روزها خبرگزاری فارس خبری را به نقل از یک منبع آگاه روی تلکس خبری خود قرار داد که ابعاد بیشتری از بحث تخلف را برای جامعه پزشکی نمایان ساخت. این منبع آگاه با بیان این که در آزمون دستیاری سال ۸۲ میلیاردها تومان مال نامشروع کسب شده است به خبرنگار اجتماعی فارس گفت: حوزه عمل فروشندگان سوال این آزمون محدود به تهران نبوده بلکه به صورت سازماندهی شده در کل کشور عمل کرده‌اند. به گفته این منبع آگاه سوالات آزمون دستیاری سال ۸۲ به صورت فردی ۳۰ میلیون تومان فروش رفته و به صورت گروهی نیز در قبال آن تا ۶۰میلیون تومان پول پرداخت شده است.

وی با بیان این که شبکه فروش این سوالات قبل از انجام هر کاری اقدام به شناسایی پز شکان متمول می‌کردند، گفت: سوالات این آزمون حداقل ۴۸ ساعت قبل از آزمون فروخته شده بود. وی تعداد مظنونین این پرونده را حداقل ۳۵۰ نفر عنوان کرد و افزود: ۳۰۰ مظنون اصلی در این باره وجود دارد که حداقل یک سوم آنها به عنوان متهم احضار شده‌اند و به فروش سوالات واقعی آزمون دستیاری سال ۸۲ اعتراف کرده‌اند. به گفته این منبع آگاه این متهمان، مرکب از برخی کارمندان وزارت بهداشت و پزشکان مرتبط با این وزارتخانه بودند که در کنار آنها اساتید و کادرهای آموزشی آموزشگاه‌هایی که برای آمادگی در این آزمون فعالیت می‌کنند به چشم می خورد.

وی مدعی شد اگر زمان بیشتری برای بررسی باشد تعداد مظنونین در این پرونده بیشتر خواهد شد. این منبع با انتقاد از نحوه رسیدگی به پرونده آزمون دستیاری سال ۸۲ گفت: قاضی پرونده آزمون دستیاری باید هر چه زودتر به صورت ویژه معرفی شود و تکلیف را روشن کند. به گفته وی بسیاری از متهمان و مظنونین پرونده آزمون دستیاری سال ۸۲ هم اکنون نیز بر سر کار هستند و حتی مظنونین به تقلب در آزمون سال ۷۷ نیز هم اکنون در دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی بر سر کار خود هستند.

با افشای ابعاد گسترده تخلف در ازمون دستیاری بسیاری از مسئولان از جمله بازپرس پرونده، اعضای کمیسون بهداشت، اصل نود و آموزش مجلس و رییس سازمان نظام پزشکی خواستار عدم برگزاری امتحان سال۱۳۸۳ تا مشخص شدن وضعیت امتحان سال۱۳۸۲ و صدور حکم نهایی دادگاه شدند. اما همچنان که در اسفندماه ۸۳ پافشاری وزیر وقت بهداشت بر عدم تعویق آزمون دستیاری و برگزاری ان در تاریخ معین شده، چالش های رسانه ای زیادی را آفرید و در نهایت با اهرم مجلس، وزرارت بهداشت وادار به تعویق آزمون شد، این بار نیز مسئولان وزارت بهداشت زیر بار تعویق بیشتر آزمون نرفتند تا در نهایت در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی سید محمد خاتمی رئیس جمهور وقت ضمن اعلام موافقت با برگزاری امتحان و حمایت از وزیر خود، تقلب در امتحان تخصصی پزشکی را شایعه خواند و از آقای شاهرودی رئیس قوه قضاییه خواست که به این شایعات پاسخ دهد.

آزمون دستیاری در اردیبهشت ماه ۸۴ برگزار شد. وزیر بهداشت با ابراز رضایت از امنیت و سلامت آزمون به رسانه ها گفت: آزمون دستیاری ۸۴ در نتیجه تلاش و دقت تمامی دست‌اندرکاران با کیفیت و در زمان و شرایط مناسب بگونه‌ای برگزار شد که جای هیچگونه سخنی را برای نقادان باقی نگذارد. اما این به منزله پایان جنجال پرونده آزمون سال ۸۲ نبود. در حالیکه مراحل پیگیر پرونده به درازا کشیده بود، طباطبایی نژاد، بازپرس ویژه پرونده تخلفات آزمون دستیاری به دستور مقامات قضایی در روزهای آخر خرداد ماه، در میانه راه پیگیری پرونده و نوشتن کیفر خواست برکنارشد.

روند پیگیری پرونده آزمون دستیاری به نحوی بود که برای بیش از ده مورد از مظنونان پرونده آزمون دستیاری کیفرخواست صادر شده بود، صدور بقیه کیفرخواستها هم در حال پیگیری بود و مراحل تشکیل دادگاه برای این افراد دنبال می شد. دکتر ریاض از اعضای کمیسیون اصل ۹۰مجلس در واکنش به خبر برکناری بازپرس پرونده تخلفات آزمون دستیاری، گفت: این موضوع برای کمیسیون اصل ۹۰ تعجب برانگیز است و علت آن پیگیری می‌شود. اما از آن عجیب تر، افشاگری مسئول دبیرخانه پیگیری تخلفات آزمون دستیاری مستقر در بسیج دانشجویی دانشگاه تهران بود که خبر از آزادی یکی از دیگری متهمان پرونده داد. اگرچه در همان روز رئیس دادسرای انقلاب ضمن رد شایعه آزادی بی‌قید و شرط متهمان آزمون دستیاری گفت: بعضی از متهمان آزمون دستیاری تا زمان برگزاری دادگاه با قرار و ثیقه از زندان آزاد شده‌اند.

در همین ایام با تصویب لایحه رسیدگی به تخلفات و جرایم در آزمونهای سراسری را با ۱۳ ماده در مجلس شورای اسلامی، خلاء قانونی برای برخورد با متخلفان آزمون های سراسری پر شد و مجازاتهایی از قبیل اخطار کتبی با درج در پرونده داوطلب و اعلام به مراجع ذی ربط با محرومیت از گزینش در آزمون همان سال، محرومیت از گزینش علمی در آزمون‌ همان سال و ابطال قبولی داوطلب در همان سال ومحرومیت از شرکت در آزمون از یک تا ۱۰ سال، جزای نقدی از ده میلیون ریال تا یک میلیارد ریال با حبس از یک تا پنج سال یا هر دو مجازات برای متخلفان پیش بینی شد.

دادگاه خالی از متهم

سرانجام در تیرماه سال ۸۳، دادگاه متخلفان آزمون دستیاری سال ‌هشتاد و دو، به ریاست قاضی حسینیان در شعبه ‌١٠٨٣ دادگاه عمومی برگزار شد. اگرچه تعداد متهمان پرونده که بنا به ادعای منابع غیر موثق بالغ بر ۳۵۰ نفر و به ادعای حسین‌‏علی شهریاری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هفتم حدود ۲۰۰ نفر بود، به ۶ نفر تقلیل پیدا کرده بود. این ۶ نفر شامل ۴ پزشک و ۲ کارمند جزء بودند. متهمان در آخرین دفاعیات، اتهام فروش سوالات آزمون را نپذیرفتند و ادعا کردند اقرارهای کتبی آنها تحت فشار بازجو و کارشناس پرونده بوده است. حکم دادگاه بدوی صادر شد و با درخواست تجدید نظر متهمان بهشعبه‌ی ۲۲ دادگاه تجدید نظر استان تهران رفت. در این دادگاه حکم متهم ردیف اول تایید شد، حکم متهم ردیف دوم تقلیل یافت و دیگر متهمان پرونده از اتهام مطرح شده تبرئه شدند.

همزمان با پایان کار دولت خاتمی در شهریور ماه ۸۴، دکتر مسعود پزشکیان نیز در حالی از مسند خود کنار رفت که در مراسم تودیع خود با بیان سخنانی گلایه آمیز گفت: در طول چهار سال گذشته خیلی ها به خصوص در مجلس از من می خواستند با آنها وارد معامله شوم، مدیران را عوض کنیم اما وجود همه فشارها، استیضاح‌ها و حرفهای نابجا هرگز به کسی خیانت نکردم و وارد هیچ معامله‌ای نشدم.

سیر مزمن پرونده تا امروز

با آنکه به نظر می رسید با روی کار آمدن دولت جدید و ورود مردان تازه نفس به حوزه مدیریت وزارت بهداشت، روند پیگیری پرونده تخلف در آزمون دستیاری سال ۸۲ سرعت بگیرد، وزیر جدید بهداشت دکتر کامران باقری لنکرانی نیز در مورد این پرونده سکوت کرد. از نیمه سال ۸۴ تا امروز قرائت گزارش تحقیق و تفحص از تخلفات آزمون دستیاری بارها و بارها در صحن علنی مجلس بارها به تعویق افتاده است و کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس هنوز در مورد حجمی از گزارش که باید به طور علنی قرائن شود به تفاهم نرسیده اند.

در اذر ماه سال ۸۵، رئیس مرکز سنجش آموزش پزشکی وزارت بهداشت ادعا کرد: ارتباط تمامی افرادی که با خرید سئوالات در آزمون دستیاری پزشکی سال ۸۲ به این دوره تخصصی راه یافته بودند با سیستم آموزشی قطع شده است و این افراد از دانشگاه اخراج شده اند. ضمن اینکه این افراد با محرومیت ۱ تا ۱۰ ساله متهمان از شرکت در آزمون مواجه شده اند. عضو هیأت تحقیق و تفحص از آزمون دستیاری در بهمن ماه سال ۸۵ از اخراج ۲۱ متهم آزمون دستیاری از دانشگاه ها خبر داد.

از آن تاریخ تا امروز، روند مزمن بررسی پرونده تخلف در ازمون دستیاری پزشکی سال ۸۲، که شکل مزمنی به خود گرفته، همچنان ادامه دارد و هر از گاهی در میانه انبوه اخبار رسانه ها خبری در این خصوص به چشم می آید. علی رغم اخراج چند دانشجوی دوره های تخصصی، باقی دانشجویان که در مضان اتهام بودند در همان سال هشتاد و چهار، پس از چند ماه وقفه، به دانشگاه بازگشتند و امروز، پس از گذشت چهار سال، در آستانه دانش اموختگی و اخذ مدرک تخصص پزشکی هستند.