ای فرزند! بدان که تقلب از قلب آمده است و برخلاف یاوه گویی عده ای معلوم الحال، همانگونه که قلب را جایگاه رفیعست، تقلب را نیز مرتبه بالا باشد که بزرگان گفته اند:
تقلب توانگر کند مرد را طلایی کند بخت هر زرد را
و آگاه باش که تقلب بر چند گونه باشد و هر نوع را آئینی موجود:
یکم- تقلب دارویی: و آن خوراندن مواد طبیعی به بیمار باشد به جای عناصر شیمیایی مهلک و زیانبار… و علف و گچ و کاه از جمله این مواد طبیعی باشند.
دویم-تقلب پژوهشی: که علمای فرنگ آن را کپی-پیست نام نهاده اند و آن عبارت باشد از نقل روایت پژوهش پیشینیان بدون کم و کاست، تا آویزه گوش و ملکه ذهن گردد از بهر محکم کاری و سفت کردن ستونهای علم و گرفتن درجه و رتبه اوستادی و غیره
سیُّم- تقلب درسی: و آن خود بر چند قِسم باشد: نخست تقلب از راه دید زدن ورقه بغل دستی که کاریست بس عبث و out of date و پیشه ابلهان باشد. دویم تقلب از راه خریدن سوالات خاصه سوالات رزیدنتی که کار توانگران است و فایده بسیار بر آن مترتب؛ لکن خطر نیز دارد که همانا تقلبی بودن خود این سوالات فروخته شده خطر عمده آن است و چون تقلب اندر تقلب شود، حاصل کار تباه گردد. سیُّم تقلب از راه خریدن رتبه ها و رشته شهرها باشد که ویژه گردن کلفتان است و مطمئن تر از دو روش قبل. چهارم تقلب رسمی باشد که کار نور دیدگان است از راه سهمیه و پنجم تقلب از راه جعل و خرید مدرک باشد که زحمت کلاس و دوره نیز ندارد و چونان آب خوردن است اگر مایه دار باشی. اما برحذر باش که اگر مدرک خریدی باید شاباش دیگران را هم ادا کنی تا پته ات بر آب نریزند و تابلویت بر دیوار نیاویزند.
و هر کس تو را پرسید که غیر از این سه دسته، قسم دیگری از تقلب موجود است، حاشا کن که عافیت در آن باشد.
این نوشته ام در هفته نامه سپید منتشر شده است.
