حتما شما هم شایعات مربوط به پنی سیلین ها از قبیل ماجرای پنی سیلینهای چینی و یا کوری به دنبال تزریق پنی سیلین و حرفهایی از این دست را شنیده اید و علاقمند شده اید بیشتر در مورد این آنتی بیوتیک (داروی ضد میکرب) پر مصرف بدانید. پیش از این هم در مداپل نکاتی در مورد پنی سیلین منتشر کرده بودیم و امروز می خواهیم در مورد تست حساسیت پنی سیلین و موارد لزوم آن صحبت کنیم:
میزان شیوع حساسیت به پنی سیلین:
پنی سیلین نه تنها یکی از مهمترین و مفیدترین داروهای تاریخ پزشکی است، بلکه یکی از حساسیت برانگیزترین آنها هم هست. تخمین زده می شود بین ۱ تا ۱۰% افراد در جوامع مختلف به پنی سیلین حساسیت داشته باشند. این علائم می توانند از خارش و قرمزی پوست تا انسداد تنفس و آنافیلاکسی (واکنش حساسیتی شدید و مرگ آور) متغیر باشند.
البته نباید بعضی علائم عمومی بعد از مصرف پنی سیلین از جمله احساس ضعف با سردرد را به حساب آلرژی (حساسیت) ناشی از پنی سیلین گذاشت. بد نیست بدانید که تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد از افرادی که فکر می کنند به پنی سیلین حساس هستند، واقعا به این دارو حساسیت دارند و بقیه آنها علائم دیگری را به اشتباه به حساب حساسیت ناشی از پنی سیلین می گذارند.
آیا تست پنی سیلین همیشه لازم است؟
در کشورما رسم شده است که هرگاه بیمار می خواهد پنی سیلین تزریق کند، ابتدا می خواهد که حساسیت به پنی سیلین را در او تست کنند. اما تست پنی سیلین همیشه لازم نیست. در بیشتر کشورهای دنیا تست پنی سیلین به این صورت رایج نیست و اگر هم انجام شود به شکل رایج در کشور ما (تزریق زیر پوستی مقدار کمی پنی سیلین) انجام نمی شود.
تست پنی سیلین چطور انجام می شود؟
بهترین روش برای تست حساسیت به پنی سیلین روش تست خراش پوستی skin prick test است. در این روش ابتدا خراشهای ظریفی روی پوست داده می شود سپس مقداری از ماده مورد برسسی (مثلا پنی سیلین) را روی خراش ایجاد شده می گذارند. در صورتیکه علائم حساسیت بصورت قرمزی، خارش و تورم در اطراف خراش ایجاد شود، حساسیت مثبت گزارش می شود. در تصویر زیر می توانید نمونه این تست را که در یک بیمار بطور همزمان برای چند ماده حساسیت زا انجام شده است را ببینید:
تست های این چنینی معمولا در مراکز آلرژی و با مقاصد ریشه یابی حساسیت بیمار انجام می شوند.
بهتر است بدانید که اگر فردی به ماده ای حساسیت داشته باشد، شدت علائم حساسیت هیچ ارتباطی با مقدار ماده دریافتی ندارد و حتی سر سوزنی از آن ماده هم می تواند باعث واکنش مرگ آور شود، بنابراین بیشتر منابع علمی، تزریق مقادیر کم پنی سیلین (یا هر ماده دیگری) به منظور تست حساسیت را چندان صحیح نمی دانند.
چه کسانی لازم نیست تست حساسیت به پنی سیلین بدهند؟
کسانی که تاکنون هیچ مواجهه ای با پنی سیلین و داروهای آنتی بیوتیک هم خانواده آن (مثل آموکسی سیلین و آمپی سیلین) نداشته اند، لازم نیست تست حساسیت به پنی سیلین را انجام دهند. به همین دلیل در بیشتر منابع تاکید می شود که در کودکان (که سابقه مواجهه ان چنانی با عوامل حساسیت زا ندارند) هم نباید تست حساسیت به پنی سیلین انجام شود.
علاوه بر آن کسانی که قبلا مواجهه با پنی سیلین داشته اند اما سابقه ای از حساسیت به پنی سیلین را ذکر نمی کنند هم نیازی به گذراندن تست حساسیت ندارند.
تست حساسیت به پنی سیلین در مورد چه کسانی لازم است؟
تحقیقات نشان داده است که در بیشتر افرادی که به پنی سیلین حساسیت دارند، به مرور زمان سطح IgE ویژه پنی سیلین پایین می آید. IgE ماده ای است که باعث واکنش حساسیتی شدید می شود و بنابراین کاهش سطح آن می تواند با کاهش میزان علائم حساسیتی همراه باشد. کسی که قبلا به پنی سیلین حساسیت داشته ممکن است بین ۱۰ تا ۳۰% کاهش سالانه در سطح IgE پیدا کند و مثلا ۱۰ سال بعد از دریافت پنی سیلین و نشان دادن حساسیت به آن دیگر علائم حساسیت نشان ندهد. پزشکان در صورتی که بخواهند برای فردی با سابقه حساسیت، پنی سیلین تجویز کنند، ممکن است بخواهند او را تست کنند تا ببینند آیا هنوز حساسیت وجود دارد یا خیر؟ البته بیشتر پزشکان با شنیدن سابقه حساسیت دیگر ریسک نمی کنند و مستقیما سراغ داروهای آنتی بیوتیک دیگر می روند.
علاوه بر آن همانطور که گفتیم تنها ۲۰-۳۰% افرادی که فکر می کنند به پنی سیلین حساسیت دارند، واقعا به این ماده آلرژی دارند، بنابراین ممکن است یک پزشک برای اینکه مطمئن شود که بیمارش واقعا به پنی سیلین حساسیت دارد یا نه، برایش تست پنی سیلین درخواست کند.
هم چنین در صورتی که کسی شرح حال مبهم و مشکوکی از حساسیت را ذکر می کند و به هر دلیلی ما بخواهیم این حساسیت را ریشه یابی و ماده آلرژی زا را شناسایی کنیم، در آنصورت بر روی فرد تست های پوستی حساسیت انجام خواهد شد.
همانطور که می بینید، تست های حساسیت به پنی سیلین بیشتر برای کسانی کاربرد دارند که سابقه ای از حساسیت به پنی سیلین یا مواد دیگر را ذکر می کنند و در دیگر افراد، تست جایگاهی ندارد.
بر گرفته از سایت مداسکیپ با اضافات و تلخیص
Mmnoon kheili khoob bod?