وقتی که یک درد شبانه به سراغ شما می‌آید و شما را وادار می‌کند که تا صبح در رختخواب به خود بپیچید، دیگر کار از کار گذشته است. در آینه که دقیق می‌شوید، خال سیاه رنگ کوچکی را روی دندانتان به یاد خواهید آورد که حالا تبدیل به یک حفره سیاه و عمیق شده، یا یک پرکردگی قدیمی دندان که مدت‌ها پیش از جای خود خارج شده و حالا بر اثر اهمال کاری شما و شکستن قسمتی از تاج، دندان تبدیل به توده بی‌شکلی همراه با چرک و التهاب شده است.
در این گونه موارد با خوردن مسکنهای پیاپی یا گذاشتن عصاره گل میخک روی دندان، کاری از پیش نخواهید برد. دردی که برای دقایقی آرام می‌شود به ناگاه با خوردن یک لیوان آب سرد یا چای داغ یا فشاری ناگهانی حین جویدن، دوباره بازمی گردد و امان شما را می‌برد. در اینگونه موارد تنها راه حلی که به ذهنتان می‌رسد این است که شال و کلاه کنید و در حالی که دست خود را روی گونه‌تان می‌فشارید، سراغ دندان پزشک بروید.
درون دندان چه خبر است؟
در قسمت مرکزی دندان‌ها، بافت نرمی به نام «پالپ» وجود دارد. پالپ یا مغز دندان همانند دیگر اعضای بدن شامل انبوه مویرگهای خونی، عصب و سلولهای همبندی است و از آنجایی که تنها جزیی از دندان است که در آن رشته‌های عصبی وجود دارند، در اصطلاح عامیانه به «عصب دندان» موسوم است.
با پیش روی پوسیدگی در یک دندان و نفوذ آن به ناحیه پالپ و یا با شکستن یک دندان و نفوذ ترک به ناحیه پالپ، پالپ آسیب می‌بیند. باکتری‌ها به داخل پالپ نفوذ می‌کنند و این منطقه عفونی می‌شود. با انتقال عفونت از نوک ریشه به داخل استخوان یک کیسه چرکی به نام «آبسه» درست می‌شود. اگر این بافت عفونی پالپ خارج نشود، درد و تورم ایجاد می‌شود.
تکلیف دندانهای کرم خورده چیست؟
تا پیش از اینکه درد به سراغ شما بیاید، شاید بتوان دندان پوسیده را با یک ترمیم ساده و صرف کمترین هزینه احیا کرد. اما اغلب ما تنها زمانی به یاد دندان‌هایمان می‌افتیم که از شدت درد و تورم کلافه شده‌ایم. در اینگونه موارد دندان پزشک تنها دو راه پیش روی شما می‌گذارد: کشیدن دندان یا درمان ریشه.
باید باور کنید که برای دندان شما هیچ جایگزین بهتر و مناسب تری از خودش وجود ندارد. پس برای کشیدن دندان به هیچ وجه عجله نکنید. اگر دندان پزشک کوچک‌ترین احتمالی برای باقی ماندن و کارایی دندان شما قایل است، سعی کنید که دندانهای دردناک خود را نگه دارید و «درمان ریشه» را برای رهایی از درد جانکاه خود انتخاب کنید.
عصب دندان را بِکُشیم یا بکِشیم؟
از آنجا که برای رهایی از درد شما، دندان پزشک پس از تهیه حفره‌ای در دندان، پالپ دندان را توسط ابزار خاصی خارج می‌کند، اصطلاح «عصب کشی» برای این کار رایج شده است. اما از آنجا که علاوه بر عصب دندان، تمامی نسج پالپ هم از کانال ریشه خارج می‌شود، اصطلاح عصب کشی چندان برای این کار مصداق نمی‌یابد.
«عصب کُشی» اصطلاح عامیانه دیگری است که به این کار اطلاق می‌شود. ریشه این عبارت به زمانی بازمی گردد که برای ساکت کردن درد دندان، ماده‌ای سوزآور و قلیایی نظیر سیانور یا روغن ترمز (!) را روی قسمت پوسیده دندان قرار داده و موجب سوزاندن نسج داخل پالپ می‌شدند. اما «درمان ریشه» معادل مناسبی است برای عملی که در دندان پزشکی با عنوان «اندو دنتیکس» معروف است.
«اندو» یک واژه یونانی به معنای «داخل» است و «odont» (اُدُنت) به معنای دندان، و درمان اندودنتیکس به معنای داخل دندان (پالپ) است. در این روش درمانی پالپ ملتهب و عفونی از داخل ریشه خارج می‌شود، کانال ریشه با دقت و ظرافت تمیز شده، شکل داده می‌شود و در نهایت داخل کانال پر و مسدود می‌شود.
