بخش اول این مطلب
نمایندگان نظام‌پزشکی باید قدرت چانه زنی داشته باشند
دکتر غلام حسین خدارحم‌پور
دبیر سازمان نظام پزشکی و دبیر هیات تجدید نظر شعبه اول آذربایجان غربی
در کل اقدام‌های نظام‌پزشکی در دوره اخیر مثبت بوده ولی در مواردی مثل حذف اختیارات نظام‌پزشکی در تعرفه‌گذاری و تفاهم مالیاتی و تعیین سهمیه و تامین نیاز حرف پزشکی یا موفق نبوده یا طرف سوال قرار نگرفته یا از دانشگاه‌ها و… نخواسته که از سازمان نظرخواهی کنند. مثلا از وزارتخانه خواسته نشده در مورد تعداد دانشگاه‌ها و نیازها و… از سازمان نظر بخواهد. در چارچوب تفاهم مالیاتی هم هرگز از بدنه دندانپزشکی یعنی دندان‌پزشکان عمومی سوال نشده است. اعتراضی در مورد تخصیص نیافتن ارز مرجع برای تجهیزات و مواد دندانپزشکی نیز انجام نشده البته شاید هم اختصاص یافته باشد ولی ما چیزی در این مورد نشنیدیم.
البته سازمان در این ۴سال در ایجاد کمیسیون‌های پزشکی برای مناطق محروم، کمک به زلزله‌زدگان ورزقان و دفاع از حقوق دندان‌پزشکان و پزشکان و افزایش شان پزشکان موفق بوده است. برگزاری دوره‌های بازآموزی، آسان‌تر کردن صدور پروانه مطب و حذف امتیاز برای صدور آن نیز اقدام‌هایی انجام شده که قابل تقدیر است.
یکی از گلایه‌های پزشکان تغییر نکردن تعرفه‌ها با وجود بالا رفتن قیمت ارز است که باعث شده تجهیزات دندانپزشکی بسیار گران شود. وزیر بهداشت هم که اعلام کردند تا آخر سال تعرفه‌ها عوض نمی‌شود. به نظر من در این زمینه نمایندگان سازمان باید قدرت کارشناسی و چانه‌زنی داشته باشند و حتما اقدام کنند. از طرفی تفاهم‌های مالیاتی با وزارت دارایی امضا شده تا حداقل مالیات از پزشکان دریافت شود. این مالیات ممکن است در کلانشهرها عادلانه باشد، ولی برای پزشکان مستقر در شهرهای کوچک پرداخت آن سخت و زیاد است.
اگر سازمان را قائل به این بدانیم که از حقوق کل پزشکان دفاع و با عدالت برای ارتقای همه حرف پزشکی فعالیت می‌کند، اینکه سازمانی جداگانه به نام نظام دندانپزشکی تاسیس شود، لزومی ندارد. در حال حاضر این تفرقه و خط‌کشی به نفع سازمان نیست.
باید معروف حلاجی کلی کنیم تا دریابیم قانون چه می‌گوید و بتوانیم از آن استفاده و از حقمان دفاع کنیم مثلا براساس بند ک ماده ۳ قانون تشکیل نظام پزشکی مصوب مجلس که مورد تایید مجمع تشخیص مصلحت نظام هم است و هنوز لغو نشده، تعیین تعرفه بخش خصوصی به عهده نظام‌پزشکی قرار داده شده است ولی الان تعرفه‌گذاری بخش خصوصی از سازمان گرفته شد و در این زمینه حتما باید تلاش‌های بیشتری انجام شود.
حتی در شهرستان‌ها رییس نظام پزشکی، استاندار، مدیرکل بازرگانی و رییس دانشگاه می‌توانند تعرفه‌ای که تعیین شده بررسی کنند و با توجه به وضعیت اقتصادی منطقه، آن را تقلیل دهند! اینها عدم موفقیت نمایندگان سازمان است. آنها باید وقت بگذارند و قانون را بخوانند تا بتوانند چانه بزنند و نظر بر حق و صاحب امتیاز بودن و اختیارهای خود را به دیگران بقبولانند. مثلا تصویب و ابلاغ تعرفه‌های پزشکان به وسیله استاندار واقعا در شان پزشکان نیست.
معتقدم اصلا نظام پزشکی و انجمن‌ها نباید با رویکرد اقتصادی به بازآموزی بپردازند. البته شاید این حرف به مذاق خیلی‌ها خوش نیاید ولی تامین نیاز بازآموزی یک حرف است و تمام قضایا را به آن محدود کردن یک حرف دیگر. یکی از وظایف جوامع علمی، به روز کردن علم صاحبان حرف پزشکی است و یکی از الزامات کار، این است که پزشکان واقعا به این نیت در دوره‌ها شرکت کنند نه برای کسب امتیاز و تجدید پروانه. این کار نباید اجباری باشد. از سوی دیگر رقابتی کردن آن و تداخل برنامه‌های سازمان با برنامه‌های انجمن‌ها به دلیل ناهماهنگی‌ها زیبنده نیست.
لزومی به تشکیل نظام‌دندان‌پزشکی نیست
دکتر بهنام عباسیان
رییس هیات مدیره انجمن دندانپزشکی شعبه ارومیه – معاونت پشتیبانی سازمان نظام پزشکی آذربایجان غربی
در ۴سال اخیر واقعا همکاری تنگاتنگی بین اعضای جامعه پزشکی وجود داشت و نمایندگان جامعه پزشکی در نظام‌پزشکی اذربایجان غربی واقعا از تمام وجود مایه گذاشته‌اند. این دوره نقطه اوج بود به این دلیل که همکاران هیات مدیره تجربه کاری بالایی داشتند، برای رفع مشکلات اجتماعی، روابط با بخش خصوصی و دانشگاه و موسسه‌های دولتی گام‌های موثری برداشته شد. اگر بخواهم به عملکرد نظام پزشکی در این ۴سال اخیر نمره ای بدهم، بیست می‌دهم چون هیات مدیره آذربایجان‌غربی قوی و در دوران شکوفایی بود و این میسر نمی‌شد جز با دلسوزی و فعالیت زیاد و بدون چشمداشت همکاران.
از نظر من اگر دندان‌پزشکان فعال بوده و در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داشته باشند، می‌توانند مثمر ثمر باشند و از حقوق خود دفاع کنند. در غیر این‌صورت شاید لازم باشد نظام دندانپزشکی هم تاسیس شود. در حال حاضر هیات‌مدیره قوی است و وحدت رویه دارد پس لزومی به انجام این کار نیست.
عملکرد نظام‌پزشکی در تعامل با وزارت بهداشت و تعیین تعرفه‌ها و مالیات موفق نبود
دکتر مهدی عراقی‌زاده
رییس انجمن دندانپزشکی ایران شعبه هرمزگان
رییس دانشکده دندانپزشکی بندرعباس
موفقیت سازمان نظام پزشکی به تعامل آن با سازمان‌ها و ارگان‌های دیگر از یک سو و ارتباط با اعضایش از سوی دیگر بستگی دارد. ارتباط درون سازمانی و همکاری اعضا با هم در این دوره خوب بود، ولی عملکرد نظام‌پزشکی در تعامل با وزارت بهداشت و اداره مالیاتی در تعیین تعرفه‌ها و مالیات موفق نبود. البته علت آن کم‌کاری نیست و خلاءهای قانونی در این زمینه باعث بروز مشکلات و کم توفیقی شورای عالی در دفاع از حقوق متقابل دولت، جامعه پزشکی و مردم بود. با وجود این من هرگز تصور نمی‌کنم نیازی به تاسیس سازمانی جداگانه به نام نظام دندانپزشکی باشد؛ چون دندان‌پزشکان هم جزو گروه‌های پزشکی هستند و اگر نقصی وجود دارد، شاید علت آن ترکیب اعضای شورای عالی باشد که نمی‌دانم تعداد نمایندگان هر گروه بر چه مبنایی تعیین شده است.
نمایندگان دندان‌پزشکان در این ۴سال توانسته‌اند گام به‌گام با سایر اعضای دیگر سازمان نظام‌پزشکی پیش بروند و تصمیم‌هایی که گرفته‌اند براساس عدالت بوده است. ولی متاسفانه نتوانسته‌اند طرف‌های دیگر را برای اجرای این تصمیم‌ها قانع کنند. از طرفی قانون گنگ است و این نیز باعث بعضی نقص‌ها می‌شود. اگر بخواهم به عملکرد سازمان در این دوره نمره بدهم، حداقل نمره ۱۷ را در نظر می‌گیرم زیرا تصور می‌کنم نمایندگان صداقت و تلاش لازم را داشتند و به قولی خود را مکلف به انجام تکلیف می‌دیدند؛ ولی نتیجه لازم حاصل نشد و این به دلیل عوامل دیگری بود.
یکی از اقدام‌های خوب نظام پزشکی در دوره اخیر، برگزاری دوره بازآموزی برای دندان‌پزشکان بود. وقتی علم با این سرعت در حال پیشرفت است، باید برای عقب نماندن از علم روز تلاش کنیم و سازمان باید عرصه را برای دندان‌پزشکان فراهم کند تا بتوانند علمشان را به روز کنند.
حضور نمایندگان دندان‌پزشکان چشمگیر و قابل‌توجه بود
دکتر سعید خدا رحمی
عضو هیات مدیره نظام‌پزشکی کرج
اصولا عملکرد سازمان نظام پزشکی نه تنها در ۴ ساله اخیر بلکه در تمام دوره‌های گذشته در جهت احقاق حقوق همکاران مخصوصا در ایجاد امنیت شغلی با تشکیل هیات بدوی انتظامی و متعاقبا دادسرای انتظامی نظام‌پزشکی مثبت و موثر بوده است؛ به نحوی که پزشکان بتوانند با آرامش خاطر در محیط مطب به مداوای بیماران بپردازند. از طرفی با گذشت ۳دهه از عمر نظام‌پزشکی، یعنی از دی ماه ۱۳۳۵ تاکنون سازمان نتوانسته است خواسته‌های پزشکان را تامین و آنها را راضی کند و نیازهایشان را در زمانی که دچار مشکلات اداری و مالی می‌شوند، برطرف کند.
انجمن‌های علمی- تخصصی هم بازوی توانمند نظام‌پزشکی هستند و سازمان نظام‌پزشکی بازوی توانمند وزارت بهداشت است؛ بنابراین می‌توان گفت وزارت بهداشت در راس هرم قرار دارد. نظام پزشکی پارلمان جامعه پزشکی است و از نمایندگان تمام گروه‌های پزشکی تشکیل شده و نقش نمایندگان دندانپزشک در هیات مدیره و هیات بدوی انتظامی و دادسراهای انتظامی نظام‌پزشکی برای برطرف کردن مشکلات همکاران بسیار پررنگ است.
کسانی که در شورای عالی حضور دارند، باید آنقدر قدرت داشته باشند که بتوانند روی وضع قوانینی که در مورد پزشکان در مجلس تصویب می‌شود، اثر بگذارند مثلا اختیار تعیین تعرفه.
از سوی دیگر، خیلی از دندان‌پزشکان در مورد مالیات‌ها که منطقه‌ای تعیین نمی‌شود، گلایه دارند. همانطور که می‌دانید توافق‌نامه‌های مالیاتی به صورت کلان با سازمان مالیاتی کشور انجام می‌شود و درصد افزایش مالیات سالانه برای پزشکان شاغل در شهرهای کوچک و بزرگ یکی است که غیرعادلانه به نظر می‌رسد و باید در این زمینه اقدام‌هایی انجام شود.
از طرفی با افزایش قیمت ارز، قیمت کلیه مواد و تجهیزات دندانپزشکی بالا رفته ولی تعرفه‌ها تغییری نکرده است و دندان‌پزشکان تحت فشار قرار گرفته‌اند. البته انصافا باید گفت در این موارد سازمان و نمایندگان دندان‌پزشکان تلاش زیادی انجام داده‌اند اما متاسفانه اختیارهای آنها زیاد نیست. خوشبختانه در این دوره نقش و حضور نمایندگان دندان‌پزشکان بسیار چشمگیر و قابل‌توجه بود و تلاش مضاعفی در جلسه‌ها و تبیین و دفاع از حقوق همکاران خود داشتند.
یکی از فعالیت‌های سازمان در این دوره برگزاری دوره‌های بازآموزی بود که من با آن صد درصد موافق بوده و هستم. چون آموزش با توجه به ضرورت زمان و نیاز دندان‌پزشکان انجام می‌شود. این دوره‌ها مفید است البته به شرط اینکه نوآوری در آنها وجود داشته باشد و علم دندان‌پزشکان را به روز کند نه فقط با هدف امتیاز گرفتن و تمدید پروانه!
دندان‌پزشکان عضو شورای عالی اقتدار لازم را نداشتند
دکتر یدا… پیامی
نماینده دندان‌پزشکان در نظام پزشکی – رییس انجمن دندانپزشکی ایران شعبه دزفول
به نظر من، برای تصمیم‌گیری‌های کلان کارشناسانه و هماهنگ، هر رشته باید نظام خاص خود را داشته باشد. مثلا در رشته ما نظام دندانپزشکی تشکیل شود که نمایندگان پنج گروه را در خود داشته باشد؛ مسوولان انجمن‌های دندانپزشکی (رئیس انجمن یا نماینده انجمن)، نماینده‌ای از نظام‌پزشکی، نماینده‌ای از وزارت بهداشت، روسای دانشکده‌های دندانپزشکی، نماینده‌ای از طرف تولیدکنندگان و واردکنندگان مواد دندانپزشکی. برای تصمیم‌گیری در مورد همه مسایل دندانپزشکی، اعم از تأسیس دانشکده‌های دندانپزشکی، طرح توزیع نیروی دندان‌پزشکان آزاد و دولتی، فارغ‌التحصیلان خارج از کشور، تعیین تعرفه‌ها، تعیین نرخ مصوب کالاهای وارده و تولیدی و… هماهنگ عمل کنند و مصوبه این نظام برای همه نهادهای دولتی و خصوصی لازم‌الاجرا باشد.
در شرایط فعلی، علاوه بر نمایندگان دندان‌پزشکان در هیات مدیره نظام‌پزشکی هر شهرستان، مسوولان انجمن دندانپزشکی شهرستان (رییس انجمن یا نماینده انجمن دندانپزشکی) هم در هیات مدیره نظام پزشکی عضویت و در موارد مطروحه در مورد رشته خود حق رأی داشته باشند تا به مسایل حرفه‌ای با وسعت‌نظر و دقت بیشتری رسیدگی شود و در تصمیم‌گیری‌های کلان مشارکت داشته باشند.
عملکرد این دوره را خیلی خوب ارزیابی نمی‌کنم چون شاهد ضعف‌هایی مثل افزایش غیرکارشناسانه تعداد دانشکده‌های دندانپزشکی و از دست دادن حق تعیین تعرفه بودیم.
نظام پزشکی متعلق به همه پزشکان است و اگر از حق دندان‌پزشکان آن‌طور که باید دفاع نمی‌شود، مشکل از نمایندگان دندان‌پزشکان است. اگر این نمایندگان قوی باشند، خواهند توانست از حقوق جامعه دندانپزشکی حمایت کنند. به نظر من نمایندگان این دوره شورای عالی در این زمینه موفق نبودند و اقتدار لازم را نداشته‌اند.
برگزاری دوره‌های بازآموزی برای دندان‌پزشکان از اقدام‌هایی است که سازمان برای ارتقای علمی دندان‌پزشکان باید انجام دهد ولی در این ۴ساله این دوره‌ها خیلی هماهنگ با انجمن‌ها و دانشکده‌ها نبود و گاهی این برنامه‌ها با هم تقابل و تداخل داشتند در حالی که اگر تقویم سالانه وجود داشت، این اتفاق نمی‌افتاد.
سازمان از اختیاراتش درست استفاده نمی‌کند
دکتر محمد علوی
متخصص دندانپزشکی، ترمیمی و زیبایی – دادیار نظام پزشکی مشهد
به طور کلی اظهارنظر در مورد عملکرد سازمان نیاز به آشنایی به قانون آن و میزان توانمندی قانونی آن دارد. قانون سازمان نظام پزشکی ایران که در سال ۱۳۸۳ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در آذر ماه همان سال به امضای رییس‌جمهور وقت رسید و اجرایی شد، قانونی جامع و در شأن جامعه پزشکی بود. گرچه در مجلس هفتم برخی از مواد قانون نظام پزشکی تغییر کرد و مثلا حق تعیین تعرفه پزشکی از نظام پزشکی سلب شد.
برای قضاوت در مورد عملکرد سازمان در دوره‌های گذشته، باید به میزان توانمندی آن توجه کنیم. درحقیقت میزان توقعاتمان از نظام‌پزشکی باید در حد توانایی سازمان باشد. گاهی همکاران با محدوده اختیارات سازمان آشنایی ندارند به همین دلیل تصور می‌کنند اصلا کاری انجام نشده ولی به نظر من با توجه به حدود اختیارات سازمان می‌توان گفت عملکرد آن در این دوره نسبتا خوب بوده است.
در مورد اینکه چرا مجلس هفتم قانون سازمان نظام پزشکی جمهوری‌اسلامی را تغییر داد و اختیارات آن را محدود و حق تعیین تعرفه را سلب کرد، باید بگویم بالاخره این از اختیارات مجلس است و فکر می‌کنم رییس کل نظام پزشکی که در آن زمان نماینده مجلس نیز بودند، می‌توانستند بهتر از این عمل کنند و نظام پزشکی را بهتر معرفی و از حق قانونی آن دفاع کنند. به هر حال نتیجه این شد که در حال حاضر تعرفه کارشناسی‌شده‌ای لااقل در مورد دندانپزشکی نداریم.
خوشبختانه قانون فعلی نظام پزشکی نقاط قوت زیادی دارد؛ از جمله بند «و» ماده ۲۳ که براساس آن، رسیدگی انتظامی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای شاغلان حرف پزشکی که عنوان جرایم عمومی را نداشته باشد، به عهده نظام پزشکی است و خوشبختانه قدم‌های موثری در این جهت برداشته شده است.
پیش از این اگر بیمار از پزشک به کلانتری شکایت می‌کرد، حتی از همان کلانتری می‌توانستند پزشک را بخواهند ولی براساس قانون جدید، تمام شکایت‌های صنفی و علمی گروه پزشکی به نظام پزشکی ارجاع می‌شوند و از آنجا با نظر کارشناسی و… به آن رسیدگی می‌شود. این خدمت بزرگی است و باعث می‌شود شأن پزشکان حفظ شود.
معتقدم نظام پزشکی باید به عنوان یک NGO با اقتدار و یکپارچه بماند و اصلا لزومی به تشکیل سازمان نظام دندانپزشکی و… نیست. اگر کاری برای دندان‌پزشکان انجام نگرفته، ضعف از خود دندان‌پزشکان و نمایندگانشان و حتی انجمن‌ها بوده است زیرا انجمن‌ها هم باید با نظام‌پزشکی همکاری متقابل داشته باشند. همکاران ما کمترین حضور را در برنامه‌های نظام‌پزشکی دارند در حالی که باید بیشتر در میدان باشند.
به عقیده من، اعضای دندانپزشک عضو شورای عالی بهتر از این می‌توانستند کار کنند. البته شاید چون من در شورای عالی نبوده و نیستم نتوانم قضاوت کاملا درستی داشته باشم؛ ولی همین که نتوانستند در مورد تعرفه‌ها کاری انجام دهند، یعنی کم کاری. درست است که نتوانستند از سلب حق تعیین تعرفه جلوگیری کنند ولی می‌توانستند کتابچه‌ای که مربوط به سی-چهل سال قبل بوده و در آن خدمات دندانپزشکی در حد همان سی سال قبل تعریف‌شده، بازنگری و اصلاح کنند تا حداقل خدمات دندانپزشکی نوین نیز شناخته و معرفی شود و بتوان برای آنها تعرفه تعیین کرد. در کل در بعضی جاها به نظام‌پزشکی می‌توان نمره بیست داد؛ مثلا آنچه در واحد انتظامی سازمان در مشهد می‌بینیم عملکردی خیلی دقیق و خوب است و شایسته تقدیری مناسب، ولی در موارد دیگر نمی‌توان چنین امتیازی قائل شد.
مبحث دیگر، استفاده نکردن درست سازمان از اختیارهایی است که دارد. مثلا با اینکه می‌تواند در شورای گسترش و برنامه‌ریزی دانشگاه‌ها عضویت یا در تعیین ظرفیت دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی مشارکت و دخالت داشته باشد، نتوانسته به این حوزه‌ها وارد شود. اگر در این مورد کم‌کاری نشده بود بیش از چهل دانشکده دندانپزشکی بدون کار کارشناسی تاسیس نمی‌شد.
دندان‌پزشكان کمترین بهره صنفی را از فعالیت‌های نظام‌پزشكی برده‌اند
دکتر عبدالرضا معادی
عضو سابق شورای‌عالی نظام پزشکی
عملكرد سازمان نظام پزشكی نسبت به دوره‌های قبل هیچ تفاوتی نكرده و همان امتیاز را می‌توان به آن داد. شرح وظایف یا اقدامات در سال‌های قبل، در این دوره هم وجود داشت و برابر بود. اما از نگاه كلی به انتظارات جامعه پزشكی از یك نهاد صنفی، می‌توان اذعان كرد كه سازمان نظام پزشكی در هیچ دوره‌ای نتوانسته به نحو شایسته خواسته‌های جامعه پزشكی را پوشش دهد یا از حقوق آنها دفاع كند. شاید یكی از مهم‌ترین علت‌ها این باشد كه نیازسنجی واقعی در حوزه جامعه پزشكی اتفاق نیفتاده است و به نظر نمی‌رسد در دوره‌های بعد هم با این شیوه چیز منحصر به‌فردی در راستای تامین نیازهای جامعه پزشكی كسب شود.
یك نهاد صنفی باید همواره به عنوان رابط بین صنف و جامعه عمل کند؛ اما متاسفانه با وجود حضور ۳عضو دندان‌پزشك در شورای‌عالی و حداقل یكی از معاونت‌ها، در همه دوره‌های نظام‌پزشكی، دندان‌پزشكان كمترین بهره صنفی را از فعالیت‌های نظام‌پزشكی برده‌اند؛ فقط یك یا دو سمینار به مجموع سمینارهای دندان‌پزشكی اضافه شده است.
ولی من با تشكیل نظام دندان‌پزشكی موافق نیستم و معتقدم اگر انجمن‌های مادر دندان‌پزشكی و انجمن‌های تخصصی و عمومی كمی بهتر و قوی‌تر عمل كنند، نیازی به تاسیس سازمان نظام دندان‌پزشكی نیست و این کمبود رفع می‌شود.
البته با توجه به اینكه خودم یك دوره عضو شورای‌عالی بوده‌ام و محدودیت‌های كاری و جایگاه دندان‌پزشك را در حوزه سلامت می‌شناسم، فكر می‌كنم نمایندگان بیشتر از این نمی‌توانستند نتیجه بگیرند. در این دوره حضور نمایندگان دندانپزشک شورای‌عالی و فعالیت‌های انجمن‌ها، اقدام‌های چند قطبی را به وجود آورد كه برایند آن صفر بود و به همین دلیل هیچ‌یك از شاخص‌های دندان‌پزشكی تغییر نكرد. به‌عبارت دیگر، شاید نداشتن همسویی فعالیت‌ها در حوزه دندان‌پزشك منجر به بروز این مشكل شد.
طبق قانون، یكی از وظایف سازمان نظام‌پزشکی اجرای برنامه‌های آموزشی است و بهتر است سازمان در زمینه‌هایی كه در شاخص‌های سلامت جامعه تاثیرگذار است، مانند دوره‌های مهارتی، بیشتر برنامه‌ریزی كند و انجمن‌های تخصصی به موضوع بالابردن دانش تخصصی بپردازند.
