کالیفرنیا، لس آنجلس، بورلی هیلز و سرانجام هالیوود. چه چیزی را از ترکیب این کلمات انتظار دارید؟ این ترکیب کلمات یک آدرس هستند برای مرکز پزشکی تحقیقاتی Cedars-Sinai (سدر-سینا؟!) که در مجاورت بورلی هیلز و هالیوود واقع شده است و ذهن خلاقانه پزشکان آن به ساختن ویروسی انجامیده که می تواند قلب را ری استارت کند. این ویروس برخلاف بعضی ویروسهای کامپیوتری که باعث ری استارت کامپیوتر می شوند اصلا مخرب نیست و حتی می تواند درمان خوبی در درمان اختلالات ضربان قلب باشد.
از بین میلیاردها سلول در قلب انسان تنها چند هزارتای آنها که در جایی به نام گره سینوسی دهلیزی (SA node) جمع شده اند مسوول ایجاد پالس الکتریکی هستند که به دیگر سلولهای قلبی منتقل میشود و ضربان قلب را تنظیم می کند. به این سلولها سلولهای ضربان ساز یا pacemaker می گویند.
سلولهای pacemaker در دوره جنینی تمایز پیدا می کنند اما با گذر عمر و ابتلا به بیماریهای مختلف ممکن است ریتم آنها تند یا کند یا نامنظم یا حتی متوقف شود. در اینصورت پزشکان از دستگاههای ضربانساز مصنوعی (که در بین عامه به باطری قلب هم معروفند) استفاده می کنند. اما این دستگاهها هم ممکن است به مرور زمان دچار اشکال شوند یا باطریشان تمام شود و از کاربایستند.
پس راه حل قطعی چیست؟ این که ضربانساز ما توسط بدن ایجاد و انرژیش هم از بدن تامین شود. این همان کاری بود که پژوهشگران مرکز Cedars-Sinai انجام داده اند (البته فعلا در مورد قلب خوکچه هندی)
هنگامی که جنین رشد می کند، سلولهای ضربانساز طبیعی تحت تاثیر ژنی به نام Tbx18 تمایز می یابند. سدرسینایی ها با انتقال این ژن به داخل یک ویروس و دستکاری ژنتیکی آن باعث شدند که در طی چند روز سلولهای عادی قلبی به سلولهای ضربانساز تمایز پیدا کنند و شروع به ارسال پالسهای الکتریکی کنند. مثل اینکه سلولهای قلبی را از نو برنامه نویسی کرده باشند.
تاثیر این تغییر حتی بعد از ناپدید شدن ژن نیز باقی ماند و دانشمندان به این نتیجه رسیدند که تغییرات حاصل از این ژن ماندگار است و می تواند بعنوان درمانی برای بیماران مبتلا به نامنظمی ضربان قلب استفاده شود. البته هنوز تا زمانی که این روش بتواند در مورد خود انسان آزمایش شده و بعنوان درمان به کار رود، راه طولانی در پیش داریم. اما به نظر می رسد دوره جدیدی در پیش رو داریم که در ان می توانیم با ارائه کدها(ی ژنتیکی) به سلولهای بدن، آنها را از نو برنامه ریزی و برای کارهای دیگری آماده کنیم. جایی که نمی توان گفت جزیی از قلمرو دانش کامپیوتر است یا علم پزشکی!
منبع
این نوشته ام در وبلاگ نارنجی هم منتشر شده است
