چطور از اطلاعات ویکی پدیا بصورت آفلاین استفاده کنیم؟

می توان گفت تقریبا همه کاربران اینترنت ویکی پدیا را می شناسند. دانشنامه اینترنتی که وبسایت آن در حال حاضر ششمین وبسایت پر بازدید دنیا -بعد از گوگل، فیس بوک، یوتیوب، یاهو و بایدو (موتور جستجوی چینیها)- است و به ۲۸۵ زبان دنیا مقاله دارد. تنها ویکی پدیای فارسی، حدود ۲۵۰ هزار مقاله دارد. اگر می خواهید در مورد هر چیزی اطلاعات فوری و نسبتا خوبی به دست بیاورید، ویکی پدیا به احتمال زیاد گزینه اول شماست.

شاید شما هم تا به حال آرزو کرده باشید که ایکاش یک ویکی پدیای آفلاین روی کامپیوتر خودتان داشتید. خب ، تبریک می گویم، آرزوی شما بر آورده شده … نرم افزاری وجود دارد که می تواند ویکی پدیا را به هر زبانی که دوست داشتید (از جمله فارسی) برای شما دانلود کند. اسم این نرم افزار کیویکس Kiwix است.

کیویکس چیست؟

کیویکس برنامه ای است که توسط بنیاد ویکی مدیا (که ویکی پدیا هم جزئی از آن است) بوجود آمده و هدف آن دسترسی آفلاین به مقالات ویکی پدیا برای تمام کاربران است. کیویکس تا به امروز ۸۰ زبان (از جمله فارسی) را پشتیبانی می کند و می تواند در میان مقالات به جستجو بپردازد و آنها را بصورت PDF  یا HTML ارائه کند.

برای استفاده از کیویکس و ویکی پدیای آفلاین چه کار باید بکنیم:

۱- ابتدا به این صفحه بروید و کیویکس مورد نظرتان را با توجه به سیستم عامل کامپیوترتان، انتخاب و دانلود کنید. (حجم تقریبی ۲۱ مگابایت)

۲- حالا باید فایل ZIM دانشنامه مورد نظرتان را از اینجا دانلود کنید. فایل ZIM نوعی فرمت فشرده برای ذخیره مقالات ویکی پدیا است که توسط کیویکس خوانده می شود و کار ذخیره صفحات و تصاویر ویکی پدیا را راحت کرده و حجم آن را کاهش می دهد. مثلا شما می توانید کل ویکی پدیای فارسی فعلی را با حجم حدود ۲ و نیم گیگابایت از اینجا دانلود کنید. هرکدام از ویکی پدیا ها بصورت عادی یا تورنت قابل دانلود است.

۳- حالا فایل کیویکس را که دانلود کرده اید (kiwix.exe) باز کنید و در منوی File گزینه Open File را انتخاب کنید و فایل  مورد نظرتان را باز کنید. کار تمام است می توانید در ویکی پدیای اختصاصی خود بچرخید و از خواندن آن لذت ببرید.

ایندکس کردن مقالات:

* اگر بخواهید که کیویکس شما بتواند به راحتی در متن مقالات هم جستجو کند و نتایج جستجوی عناوین تایپ شده را هم نشان دهد، بهتر است بعد از باز کردن فایل  و وقتی که از شما در مورد ایندکس کردن محتوای فایل پرسیده می شود، Ok را انتخاب کنید. کار ایندکس کردن برای ویکی پدیای فارسی چند ساعتی طول می کشد. البته می توانید ایندکس نکنید و گزینه Cancel را انتخاب کنید. در این حالت هم قادر به استفاده از کل مقالات خواهید بود. اما در صورت جستجو، کلمات موجود در متن مقالات جستجو نخواهند شد و فقط می توانید عنوان مقاله مورد نظر را تایپ کنید و آن مقاله را بخوانید.

* اگر به دنبال راه میانبر هستید، می توانید فایل کیویکس kiwix را به همراه Zim مورد نظر که از پیش ایندکس شده است یکجا دانلود کنید (نسخه پرتابل) . در این حالت دیگر نیازی به ایندکس کردن نخواهد بود و همه مقالات ویکی پدیای مورد نظر شما، از قبل برای کیویکس تان ایندکس شده است. در این حالت بانک اطلاعاتی بصورت چند فایل zim  ذخیره می شود که برای  اجرا و کپی شدن در سیستم های FAT32 به قسمتهای کوچکتر تقسیم شده اند.

 ویکی پدیا را به چند زبان بر روی کامپیوتر خود داشته باشید:

شما می توانید از این لیست ویکی پدیا را به هر کدام از زبانهای موجود انتخاب و دانلود کنید. در این لیست در هر ردیف به ترتیب از راست به چپ: علامت اختصاری آن ویکی پدیا، زبان دانشنامه، حجم آن به گیگابایت، تاریخ تهیه بانک اطلاعاتی، میزان مقالات (مثلا همه – تعدادی  – بدون عکس) و لینکهای دانلود قرار دارند. لینکهای دانلود سمت راست، تنها لینک دانلود آن دائره المعارف (بصورت معمولی یا تورنت) هستند و لینکهای سمت چپ لینک دانلود کیویکس (از نوع ویندوزی) بعلاوه فایل فشرده دائره المعارف بصورت از پیش ایندکس شده (نسخه پرتابل) هستند.{مطابق شکل زیر}

اگر شما ویکی پدیا را به چند زبان دانلود کرده باشید، می توانید روی آیکون کتاب در نوار بالای برنامه (طبق شکل) کلیک کنید تا آن را از زبانی به زبان دیگر (مثلا فارسی به عربی، انگلیسی یا ترکی) تغییر دهید. کادر کنار این آیکون هم برای جستجو در ویکی پدیای آفلاین شماست.

تشکر می کنم از دوست گرامی مهران م.  (از مدیران ویکی پدیای فارسی) که مطالب آموزشی مربوط به کیویکس را در اختیار ما قرار دادند و زحمت فارسی سازی صفحه کیویکس را نیز بر عهده داشتند.

برای اطلاعات بیشتر به اینجا مراجعه کنید:

 صفحه پروژه کیویکس به زبان فارسی

 مطلب مربوط به کیویکس در دانشنامه ویکی پدیا