فردا، شانزده شهریور ماه روز وبلاگستان فارسی نامگذاری شده، به این بهانه بد ندیدم تا با هم مروری بر زندگی کوتاه اما پرماجرا وبلاگها (از آغاز تا بحال) داشته باشیم:
و اما…
بنا به رسم حکایت های قدیمی، یکی بود و یکی نبود… یک زمانی در سالهای نه چندان دور یعنی در سال ۱۹۸۳ یک شبکه ای از کامپیوتر ها به اسم آرپا نت، شروع کرد به استفاده از یک پروتکل هایی که با آنها می شد کامپیوترهای زیادی را به هم وصل کرد، بعدها این آرپا نت بزرگتر شد و اسمش را گذاشتند اینترنت. کمی بعد یعنی در سال ۱۹۸۹ یک آقای انگلیسی به نام تیم برنزلی آمد و بر اساس همین اینترنت چیزی را طراحی کرد که اسمش شد وب و ما آن را با www می شناسیم.
آن اوایل وب یک چیز خیلی رسمی بود و مرور وب مثل این بود که در میان بایگانی اسناد و کتب یک اداره قدم بزنی (البته با سرعت پایین و محدودیتهای خاص آن دوره). اما کم کم استفاده کنندگان از اینترنت و وب به فکر افتادند که روشهایی را برای ارتباط آدمها با همدیگر پیدا کنند؛ این شد که خیلی چیزهای اجتماعی تری شکل گرفتند: مثل لیستهای ای-میل، ابزارهای چت و فورومها و در این میان یک عده هم شروع کردند به نوشتن دفتر خاطرات های آنلاین. این دفترهای یادداشت روزانه آنلاین کم کم توسعه پیدا کردند و شدند همان بلاگ یا وبلاگی که ما الان می شناسیم.
راویان روایات حکایت می کنند که اولین کسی که در کل دنیا چیزی نوشته که بتوان اسمش را بلاگ گذاشت، آقای جاستین هال بوده که از سال ۱۹۹۴ شروع به وبلاگ نویسی کرد (در بعضی روایت های دیگر جری پورنل یا دیوید واینر هم ذکر شده اند). البته آن اوایل کسی به وبلاگ نمی گفت “وبلاگ” و اصطلاحهای دیگری مثل روزمره نویسی آنلاین استفاده می شد. اولین بار در سال ۱۹۹۷ بود که جورن بارگر از کلمه وبلاگ برای نامیدن این پدیده استفاده کرد و دو سال هم طول کشید تا پیتر مرهولز کلمه “بلاگ” را به جای “وبلاگ” استفاده کند، وقتی کلمه “بلاگ” متولد شد تعداد وبلاگهای فعال کمتر از ۳۰ عدد در کل جهان بودند (و به روایتی فقط ۲۳ باب وبلاگ!) اما این تعداد از سال ۱۹۹۹ به سرعت افزایش پیدا کرد و در این لحظه که شما این مطلب را می خوانید حدود ۱۷۰ میلیون وبلاگ عمومی غیر از این وبلاگ در دنیا منتشر می شوند.
اولین سرویس دهنده وبلاگ در جهان open dairy بود که با حفظ سمت، ابداع کننده کامنت گذاری در وبلاگها هم به شمار می آید. این سرویس در سال ۱۹۹۸ (زمانی که هنوز کلمه بلاگ رایج نشده بود) شروع به کار کرد.
نخستین پست وبلاگ فارسی چند سال بعد یعنی در سپتامبر سال ۲۰۰۱ (۱۶ شهریور ۱۳۸۰) توسط سلمان جریری نوشته شد. بعدها حسین درخشان راهنمایی برای وبلاگ نویسی منتشر کرد و باعث شد تعداد وبلاگهای فارسی به عدد ۱۰۰ نزدیک شوند. به زودی سرویس دهنده های رایگان وبلاگ فارسی متولد شدند و انتشار هزاران بلاگ را پشتیبانی کردند.
بلاگنوشت لیست جالبی از قدیمی ترین وبلاگهای فارسی تهیه کرده است که می توانید آن لیست را در اینجا ببینید، در این لیست نام پزشک۷۸ (ویرایش قدیمی تر سیب پزشکی ) هم دیده می شود.
امروزه با گسترش شبکه های اجتماعی و رواج کوتاه نویسی، هرچند تمرکز کاربران بر وبلاگ نویسی کمتر شده، اما به نظر می رسد تولید محتوا در وبلاگها گسترده تر شده است. به عبارتی دیگر کارهایی مانند روزمره نویسی یا نقل مطالب و لینکها بیشتر به شبکه های اجتماعی کوچ کرده اند، اما بسیاری از وبلاگها بسیار پخته تر از قبل به تولید محتوا می پردازند و البته باید در نظر گرفت که در این میان وبلاگهایی که توانسته اند جایگاهی در شبکه های اجتماعی به دست بیاورند هم موفق تر بوده اند.
برخلاف برخی تحلیلها من فکر نمی کنم که شبکه های اجتماعی رقیب یا عامل نابودی وبلاگها باشند، بلکه به نوعی مکمل وبلاگها هستند و حتی می توانند برای گسترش وبلاگها کمک خوبی باشند.
