آیا تابحال نام PCA را شنیده اید؟ PCA یا Patient-controlled analgesia روشی برای کنترل درد است که در آن بیمار میزان داروی دریافتی را تعیین می کند. در روشهای نوین PCA دستگاه مربوطه طوری تنظیم می شود که احتمال اوردوز (مصرف بیش از حد دارو) وجود نداشته باشد.
روشهای مختلفی برای PCA وجود دارد. داروهایی که در سیستم PCA ارائه می شوند ممکن است به صورت خوراکی (قرص) یا اسپریهای تنفسی دهانی و بینی یا بصورت ضد دردهایی که از طریق پوست تجویز می شوند باشد. وقتی دکتر شما داروی مسکن برای شما تجویز می کند و می گوید “اگر درد داشتید یک قرص بخورید و مثلا حداکثر ۴ قرص در روز بخورید” یعنی تسکین درد شما را در چارچوب PCA مدیریت می کند.
اما آنچه که این روزها بیشتر بعنوان PCA شناخته می شود، روشهای وریدی PCA هستند که ممکن است در بیماریهای حاد یا مزمن کاربرد داشته باشند. مثلا در بیماران سرطانی یا در کسانی که به تازگی تحت عمل جراحی قرار گرفته اند.
در روش وریدی PCA ابتدا به دستور پزشک مقداری داروی مسکن یا مخدر بصورت محلولی (مثلا یک سرم) آماده میشود، سپس این محلول از طریق یک ست و با واسطه یک دستگاه به بیمار وصل می شود. کنترلی هم در اختیار بیمار قرار می گیرد تا بتواند مقدار دارو را کم یا زیاد کند. این دستگاهها قابل برنامه ریزی هستند و پزشک می توان تعیین کند که در فاصله زمانی حداکثر چه مقدار از دارو به بیمار برسد. اگر بیمار بخواهد بیش از میزان تعیین شده دارو دریافت کند، دستگاه دستور او را اجرا نکرده و به جای آن مثلا یک بوق کوچک اخطار می زند.
همچنین اگر بیمار آنقدر داروی مسکن مصرف کرده باشد که خوابالود شود، طبعا نخواهد توانست کنترل را به دست گرفته و فرمان دریافت داروی بیشتر بدهد.
فایده این روش آن است که اولا از لحاظ روانی نوعی آرامش و اطمینان خاطر در بیمار ایجاد می شود و از طرف دیگر بیمار می تواند در صورت نیاز نداشتن، اصلا دارو دریافت نکند و عوارض دارویی کنترل شود.
