الهام مراد
از کنار شاملو می گذری، دست روی شانه ی سهراب می گذاری و با سیمین و جلال عکس یادگاری می گیری! و چشم در چشم عظمت فردوسی بزرگ و دکتر مصدق دردهای تاریخی را مرور می کنی، اینجا پر از حضور مشاهیری ست که با سکوت، آمدن و رفتن ها را تماشا می کنند…
این توصیفی است از نمایشگاه تندیس های سیلیکونی با عنوان «مشاهیر ایران» اثر «دکتر علیرضا خاقانی» که چهارم تا بیستم تیرماه گذشته در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
دکتر خاقانی متخصص ساخت اندام های مصنوعی انسان با پروتزهای سیلیکونی است. او ابزار تخصص را به خدمت نگاه هنرمندانه درآورده و مجسمه هایی ساخته که به واسطه ی مواد به کار رفته درونشان به قدری به واقعیت نزدیک شده اند که گویی این بزرگان بار دیگر به این دنیا برگشته اند.
نخستین مجسمه ای که او ساخته، ستارخان است که درگالری برگ نگهداری می شود. ساخت این مجسمه نه ماه به طول انجامید و پس از آن خاقانی ۱۸ تن از مشاهیر نجف را برای موزه نجف ساخت.
در نمایشگاه مشاهیر ایران در خانه ی هنرمندان مجسمه ی پانزده تن از شعرا و نویسندگان و شخصیت های علمی، هنری و ورزشی معاصر ایران مانند صادق هدایت، احمد شاملو، سهراب سپهری، سیمین دانشور، جلال آل احمد، استاد شهریار، جهان پهلوان تختی، حکیم فردوسی و… به نمایش در آمد. به گفته سازنده ی این آثار این برای نخستین بار است که مجسمه سیلیکونی مشاهیر ایران آن هم در اندازه واقعی ساخته می شود.
سیزده مجسمه ی این مجموعه از جنس سیلیکون و در ابعاد واقعی ساخته شده است و تندیس دکتر مصدق تنها مجسمه ای ست در این مجموعه که از جنس برنز است که به خاطر احترام مجسمه ساز به این شخصیت و القای پیام ماندگاری اوست، دیگر اثری که تفاوتی خاص با مجسمه های دیگر این مجموعه دارد مجسمه ی حکیم فردوسی ست که در ابعادی بزرگتر از ابعاد واقعی ست و این نشان از احترامی است که سازنده ی آن برای این شخصیت ارزنده به دلیل پاسداری از زبان و فرهنگ تمدن ایرانی قائل است.
به گفته ی « دکتر خاقانی » : « در بسیاری از کشورهای دنیا، موزه ای تحت عنوان مشاهیر و مفاخر علمی و فرهنگی آن کشور وجود دارد، که موزه مادام توسو درلندن یکی از جالب ترین آنهاست، که شعبی در سایر کشورهای اروپایی نیز دارد. پس از بازدید از موزه مادام توسو در آمستردام هلند، جای خالی چنین مجموعه ای از مشاهیر کشور عزیزمان ایران را به شدت احساس کردم، به همین دلیل تصمیم گرفتم آن چه را که در توان و تخصص دارم، دراین راه به کار بگیرم، تا شاید بتوانم گامی کوچک اما ماندگار، دراین عرصه بردارم. براین اساس، پیکره تعدادی از مشاهیر معاصر و گذشته ایران زمین را با سبک و سیاقی نو، با بهره گرفتن از تکنیک سیلیکون، ساخته و پرداخته ام و در این نمایشگاه باعنوان «مشاهیر ایران» در معرض دید عموم قرار داده ام. بدون شک، این تعداد اندک، گلچینی است از گلستان فرهنگ، هنر و ورزش این سرزمین پربار، تا البته شروعی باشد برای بزرگداشت این بزرگان به این شیوه و ثبت چهره و پیکرشان، آن گونه که بوده اند. »
دکتر «علیرضا خاقانی» درباره ی ساخت این مجسمه ها گفته است که در ساخت این پیکره ها نه فقط حجمی مشابه با عکس های موجود از شخصیت ها ساخته شده، که با توجه به مطالعه و شناخت از تک تک سوژه ها، در القای حس در فرم چهره، فیگور و کلیه عناصر سازنده مجسمه تلاش شده است.
علاوه بر این القای حس ، استفاده از سیلیکون دیگر نقطه ی قوت این مجسمه هاست که بافتی مشابه پوست زنده را در مجسمه ایجاد می کند و دوام بالایی نیز دارد. در حالیکه جنس بسیاری از مجسمه های مشاهیر در نمایشگاه های مختلف جهان از موم بوده است،که استفاده از موم، باعث دوام کم و شکنندگی مجسمه ها می شود، همچنین مراقبت دقیق و دائمی را می طلبد، تا به طور مثال، به علت تغییر دمای محیط، فرم مجسمه ها دچار تغییر نشود؛ چرا که موم نسبت به تغییرات دمایی محیط حساس و آسیب پذیر است، که این امر خود صرف هزینه بسیاری را در طولانی مدت می طلبد. درصورتی که این مجسمه های سیلیکونی نیاز مراقبت و نگهداری خاصی نخواهد داشت، که در صورت دائمی شدن نمایشگاه هایی از این دست ، نقطه قوت بسیار ارزنده و مطلوبی به شمار می رود.
سازنده ی این آثار درباره ی سرنوشت این مجسمه ها گفته است : با توجه به صحبت هایی که تاکنون شده است؛ پنج مجسمه این مجموعه در خانه هنرمندان باقی خواهند ماند و هنوز تکلیف باقی مجسمه ها مشخص نیست.
این مجسمه ساز درباره برنامه آتی خود برای ساخت مجسمه ی دیگر مشاهیر گفت: به تازگی برای ساخت مجسمه به من قرادادی داده نشده است اما قصد دارم به همراه تیمی که من را همراهی می کنند ساخت مجسمه سیلیکونی مشاهیر موسیقی ایران را شروع کنم.