بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در جهان از بیماری دیابت رنج می برند و برآوردها حاکی از آن است که این تعداد تا سال ۲۰۳۰ میلادی تقریبا دو برابر خواهند شد. قند بالای خون در صورت عدم کنترل می تواند آسیب جدی به چشم، کلیه ها، قلب و عروق و ارگانهای مختلف بدن وارد کند. بنابراین یکی از کارهای لازم و همیشگی بیماران دیابتی کنترل مکرر قند خون در طول روز است. روش رایج فعلی با استفاده از لانست ها و نمونه گیری خون انجام می گیرد که روشی تهاجمی و دردآور است آن هم برای تستی که بیمار مجبور است چند بار در طول روز آن را انجام دهد.
بنابراین طبیعی است که یکی از دغدغه های مشترک بیماران و پژوهشگران، یافتن راهی راحت تر و بی دردسرتر برای اندازه گیری خون باشد. پیش از این هم در سیب پزشکی با دستگاههای گلوکومتر (سنجش قند) بدون نیاز به نمونه گیری خون (مثل این و این)آشنا شده اید. حالا بد نیست با نمونه جدیدی از دستگاههای اندازه گیری قند خون آشنا شوید که قند خون را با استفاده از بزاق اندازه می گیرد.
سطح قند موجود در بزاق رابطه مستقیمی با میزان قند خون دارد. اما معمولا مقدار ان بین ۱۰۰ تا ۲۰۰۰ برابر کمتر از میزان قند خون است، بنابراین اندازه گیری این مقدار قند به حسگرهای دقیقتر و حساستری نیاز دارد. ظاهرا این حسگرهای دقیق ساخته شده اند و … بگذارید ببینیم چه کسانی آن را ساخته اند ، بله پژوهشگران CEE (مرکز عالی الکترو شیمی دانشگاه تهران) و EMRI (انستیتو تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران) با همکاری یکدیگر نمونه هایی از این دستگاه را ساخته اند.
در مقاله خبری منتشر شده در سایت دانشگاه علوم پزشکی تهران، اعلام شده که دکتر گنجعلی و همکاران موفق شده اند تا نمونه اولیه ای از دستگاه اندازه گیری قند خون با استفاده از بزاق را ارائه کنند. دانشگاه علوم پزشکی تهران اعلام کرده است که ایده اولیه این نوآوری در سال ۲۰۱۰ به فکر پژوهشگران خطور کرده است و تا کنون سه نوع از این دستگاهها ساخته شده است که دستگاه اخیر آخرین نمونه تحقیقاتی است و محققان امیدوارند تا سال ۲۰۱۳ اولین نمونه تجاری آن را به بازار عرضه کنند.
یکی از چالشهای پیشروی این دستگاه نحوه محاسبه میزان قند خون بر اساس میزان قند بزاق است، چرا که در بیماران مختلف نسبت این دو به یکدیگر می تواند متفاوت باشد. چالش دیگر مسائل تجاری و ثبت اختراع است. دانشگاه علوم پزشکی اعلام کرده که به زودی در مورد ثبت این اختراع و پتنهای مربوطه اقدام خواهد کرد، اما ظاهرا نمونه هایی از دستگاههای اندازه گیری قند بر اساس بزاق در دنیا وجود دارند (مثل این یکی) و ثبت دیرهنگام اختراع می تواند مشکلاتی را در عرضه جهانی این محصول ایجاد کند.